Gewone berkenboleet met z'n drieën bij elkaar
De gewone berkenboleet (Leccinum scabrum, synoniem: Boletus scaber) is een paddenstoel uit de familie Boletaceae. Zoals de naam doet vermoeden, groeit de berkenboleet voornamelijk bij berken. Vooral op de heide en andere zure grond is de soort algemeen voorkomend. De hoed van deze boletensoort heeft een doorsnede van 5-10 cm en is half bolvormig tot gewelfd. De hoed is grijsbruin van kleur. Onder een loep ziet deze er viltig of korrelig uit.
Jonge exemplaren hebben een halfbolvormig hoed, later spreidt hij zich uit. De kleur varieert van grijs via bruin tot roodbruin, en kan bleek of juist vrij donker aandoen. Bij vochtig weer is het hoedoppervlak slijmerig en neemt het vlees als een spons water op. De poriën zijn aanvankelijk vuilwit om later tot donkergrijs of bruin te verkleuren. De sporenvormende buisjeslaag is met een uitbochting aan de steel gehecht. De steel is bedekt met schubjes die deels wit, deels donkergrijs tot zwart zijn. Dit veroorzaakt een karakteristiek vlekkerig patroon.
Boleet is een oude naam voor een gaatjeszwam, d.w.z. een paddenstoel waarvan het sporenvormende hymenium zich niet op lamellen maar in buisjes bevindt die via poriën in verbinding staan met de buitenwereld. De naam Leccinum is afgeleid van een oud Italiaans woord voor paddenstoel. Er zijn veel nauw verwante soorten die op de gewone berkenboleet lijken, zoals de bruingrijze berkenboleet (Leccinum cyanobasileucum var. brunneogriseolum), de groenwitte berkenboleet (Leccinum cyanobasileucum var. cyanobasileucum), de zwarte berkenboleet (Leccinum melaneum), de bonte berkenboleet (Leccinum variicolor) en de kleine berkenboleet (Leccinum schistophilum).