De maan 's nachts en in de ochtend

Vannacht verscheen de maan pas na middernacht aan de hemel. Om 02:30 uur stond de maan nog zo laag, dat je een langs de woonhuizen moest kijken om de maan te zien. De periode dat de maan opkomt en onder gaat verschuift elke dag. Dat houdt ook in dat de maan 's morgens nog bij daglicht te zien kan zijn. Volgens de maantijden tabel van het KNMI zal de maan vanmiddag op 12:58 uur pas aan de westerse horizon ondergaan. 's Morgens om 09.00 uur stond de maan aan een helder blauwe hemel. De baan van de maan ten opzichten van de aarde, was neergaand. Om 12.58 was de maan weer ondergegaan.

"De maan 's nachts en in de ochtend" in een 4 x versnelde weergave.

Maar de maan kan zowel 's nachts als overdag aan de hemel staan. De maan geeft zelf geen licht, zoals de zon. In plaats daarvan weerkaatst hij het zonlicht. Dat betekent dat de maan (net als de aarde) altijd één verlicht halfrond en één donker halfrond heeft. Kijken wij tegen een volledig verlichte halfrond aan, dan zien we een Volle Maan. Dat is het geval wanneer de maan min of meer tegenover de zon aan de hemel staat. Kijken we tegen het donkere halfrond aan, dan is het Nieuwe Maan; de maan staat dan (gezien vanaf de aarde) min of meer in de richting van de zon. Halverwege die twee uitersten zien we een maan die voor een deel verlicht is: een smalle sikkel, een halve maan, of een voor driekwart verlichte maan.

s' Avonds klimt de maan naar de hoogte, van links onder (oost) in het beeld, naar rechts boven (zuid), waar de hoogste maanstand bereikt wordt.

En bij elke maanstand hoort een bepaalde zichtbaarheidsperiode. Zo is een Volle Maan natuurlijk de gehele nacht zichtbaar, omdat hij zich ongeveer tegenover de zon aan de hemel bevindt. Een Eerste Kwartier-maan is alleen in de eerste helft van de nacht te zien; een Laatste Kwartier-maan alleen in de laatste helft van de nacht. En een Nieuwe Maan gaat min of meer tegelijk met de zon op en onder.

De Maan in de vroege ochtend. Vanaf nu gaat de maan langzaam onder.

Hieruit blijkt al meteen dat een Nieuwe Maan overdag aan de hemel staat. Alleen is hij niet te zien, omdat we bij Nieuwe Maan nu net tegen het onverlichte halfrond aankijken. Maar een Eerst Kwartier-maan kan vaak al geruime tijd vóór zonsondergang worden waargenomen, en een Laatste Kwartier-maan is vaak lang na zonsopkomst nog zichtbaar.

Vandaar dat de maan in bepaalde periode ook overdag aan de hemel staat. Hij valt natuurlijk wel veel minder op, omdat de daghemel zo helder is. Dat is waarschijnlijk de reden dat veel mensen zich helemaal niet bewust zijn van het feit dat de maan vaak ook overdag te zien is.

Vanavond (4 augustus 2018)om 20.18 uur is het officieel Laatste Kwartier. Rond het aanbreken van de ochtendschemering, rond 04.30 uur, staat de halfverlichte maan hoog boven de zuidoostelijke horizon.