Na 'Kapelletjes in de Kempen: deel 1', (Gemeente Reusel-de Mierde en Gemeente Bladel), en 'Kapelletjes in de Kempen: deel 2' (Gemeente Eersel en Gemeente Bergeijk), 'Kapelletjes in de Kempen: deel 3' (Gemeente Goirle, gemeente Hilvarenbeek, Gemeente Oirschot), 'Kapelletjes in de Kempen: deel 4' (Gemeente Best en Oisterwijk / Moergestel) en Kapelletjes in de Kempen: deel 5 (Heilige Willibrorduskerk, Waalre).
De kapelletjes staan in een deel van de Brabantse Kempen. De Kempen (ook Kempenland of Toxandrië (oude benaming)) is een diluviale zandstreek in het noordoosten van België en het zuidoosten van de Nederlandse provincie Noord-Brabant, ten zuiden van de lijn Eindhoven-Tilburg. De naam van de streek is een vervorming van het woord Campinia of Campina, wat Latijn is voor open vlakte. In de laat-Romeinse tijd werd de streek aangeduid met de naam Toxandrië. De Toxandriërs kennen we in de geschriften van Julius Caesar ook als Eburonen.
De Kempen is een streek in het zuidoosten van de provincie Noord-Brabant. De streek ligt ook deels in het aangrenzende België, in de provincies Antwerpen, Limburg en het uiterste noorden van de provincie Vlaams-Brabant. Het Nederlandse deel van de streek de Kempen omvat de gemeenten Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Heeze-Leende, Goirle, Hilvarenbeek, Nuenen-Gerwen-en-Nederwetten, Oirschot, Oisterwijk, Reusel-De Mierden, Valkenswaard, Veldhoven, Waalre.
Geschiedenis
De Kempen is het hoger gelegen gebied tussen Maas en Schelde met opgewaaide zandgronden; een gebied waar zand dominant aanwezig is. De eerste landbouwers bouwen er een pover bestaan op, gaandeweg leidend tot een heide-economie; een groot landschappelijke geheel van heide (outfield) met kleine landbouwkernen van boerderijen en akker/graslandcomplexen (infield) en wat grotere dorpen/steden, die vooral marktplaatsen zijn voor de wolproductie van Antwerpen, Mechelen, Lier, Weert, ’s Hertogenbosch enz. Deze in de 14e eeuw ontwikkelde economie is tot halverwege de 19e eeuw een voldragen heide–economiesysteem, wat bepalend is geweest voor het open landschap van zand en heide. Ondanks de achtereenvolgens Habsburgse, Spaanse, Hollandse en Franse overheersingen blijft de Kempen haar eenheid behouden tot bij de Belgische onafhankelijkheid van 1830. Deze gebeurtenis verandert veel. Een grens wordt getrokken, de Kempen wordt verdeeld.
Sinds de jaren dertig van de 20e eeuw onderging de Kempen stilaan een metamorfose; door Kempens ondernemerschap ontstaan hoogwaardige internationale industriële conglomeraten (Philips, Janssen Pharmaceutica, DAF, ASML, VDL, Vanhool, Soudal enz.) met een uitgebreide toeleveringsindustrie vanuit de dorpen en marktsteden; in de grotere omringende steden ontwikkelen de universiteiten zich in samenwerking met het bedrijfsleven tot mondiaal erkende R&D-centra (Eindhoven, Leuven, Antwerpen, Tilburg) en het midden- en kleinbedrijf ontwikkelt zich tot een economische partij van belang met een concentratie van bouwbedrijven, maakindustrie en logistiek. Ook de klassieke plattelandssectoren als land- en tuinbouw, recreatie en toerisme groeien uit tot belangrijke economische pijlers.
Gemeente Reusel-de Mierde
Mariakapel, Huisacker (aan de begraafplaats), Hulsel
Mariakapel bij de begraafplaats aan de Huisacker in Hulsel
De kapel in Hulsel is van 2015. De nieuwe Mariakapel aan de Huisacker in Hulsel werd officieel ingezegend door pastoor Van Roosmalen, de toemalige pastoor van de gezamenlijke parochies uit de gemeente Reusel de Mierde. Dat gebeurde samen met het koor Sint Clemens en het Sacramentsgilde. De kapel werd in enkele maanden tijd gebouwd door vrijwilligers van de parochie. Er kwam ook een verblijfplaats bij voor de vrijwilligers die het kerkhof beheren en een urnenmuur. In de nieuwe kapel staat een beeld van Maria uit de naastgelegen Clemenskerk. Er staat ook een beeld van de patroonheilige Willibrordus die elders in Hulsel al een eigen veldkapel heeft. In de toekomst komt er nog een beeld van de Heilige Clemens.
Veldkapel Sint Willibrord, De Hoef, Hulsel
Veldkapel Sint Willibrord, De Hoef, Hulsel
Dit kapelletje aan de Hoef in Hulsel dateert uit 1939. Het werd opgericht door de bewoners van buurtschap De Hoef als eerbetoon aan Willibrordus die deze gronden rond het jaar 700 geschonken kreeg en van wie in 1939 de 1200ste sterfdag werd gevierd. Pas een jaar na de opening van de kapel werd er een beeld van Willibrordus in geplaatst omdat de burgemeester dat beeld een plek wilde geven in het centrum van Lage Mierde. Vroeger was er jaarlijks op zondag na Pasen een processie naar de Willibrordkapel.
Lage Mierde, Mariakapel, Vloeieind
De Mariakapel uit 1937 aan het Vloeieind in Lage Mierde werd in het voorjaar van 2018 opgeknapt.
De Mariakapel aan het Vloeieind in Lage Mierde werd in het voorjaar van 2018 opgeknapt. Na overleg met omwonenden werd het gebouwtje opgeknapt en het parkje eromheen ingrijpend aangepast. Het initiatief voor de bouw van het kapelletje kwam in 1937 niet vanuit de parochie, maar vanuit de gemeente. De toenmalige burgemeester Herculeijns was in Lourdes onder de indruk geraakt van Maria. Weer terug van zijn reis, nam hij het initiatief tot de bouw van een kapel. Om voldoende ruimte krijgen moest een oude brandkuil gedicht worden, de bouw werd door de jongeren van de jongeboerenstand gedaan. Door de kapel werd het Vloeieind een plek voor een jaarlijkse processie.
Vanaf het allereerste begin was er een speciale plek voor een Mariabeeld. Toen de kapel door de drie pastoors van Hulsel en de Mierden ingewijd werd, kreeg Maria er meteen een prominente plaats. Maar enkele decennia later verdween het Mariabeeld weer en in 1987 vond er de laatste processie plaats. Onder veel Lage Mierdenaren bleef de wens om het beeld terug te laten keren. Bij het opheffen van Lage Mierde als zelfstandige parochie, bleef er 5000 euro gereserveerd om de kapel op te knappen en het beeld terug te plaatsen. Toenmalig pastoor van Rosmalen wist af te dwingen dat daar een tijdslimiet aan gekoppeld werd. Die werd uiteindelijk niet gehaald, waardoor hij een jaar geleden het geld alsnog op kon eisen.
Louis Hendrikx is nu een van de initiatiefnemers van het opknappen van de kapel. "We willen er een mooi plekje van maken, waar het voor passerende fietsers de moeite is om even af te stappen. Daarom hebben we nu een nieuw plan opgesteld, zowel voor de financiering als voor de inrichting van de omgeving. We kregen uiteindelijk een aanjaagsubsidie vanuit de gemeente, daarnaast hebben we via de Dorpsraad nog wat meer bronnen aangeboord. Mede doordat twee ondernemers uit Lage Mierde zich bereid hebben verklaard om gezamenlijk de inrichting te doen, komt het nu van de grond. Als alles meezit kan in de Mariamaand mei de kapel weer in ere hersteld zijn. Met een mooi Mariabeeld uiteraard, maar voortaan wel zonder processie."
Hooge Mierde, Sint Cornelius kapel, Kuilenrode
Hooge Mierde, Sint Cornelius kapel, Kuilenrode
Sint Corneliskapel Aan de Kuilenrode in Hooge Mierde staat de Sint Corneliskapel. Jarenlang kende Hooge Mierde een bloeiende bedevaart rond de verering van Sint Cornelis. Deze heilige was paus van 251 tot 253, toen hij door de christenvervolgingen van keizer Gallus verbannen werd. Cornelis werd gezien als de beschermer tegen ziekten van runderen, maar ook tegen epilepsie en jicht en tegen kinderziekten als stuipen en kinkhoest. 16 september is volgens de kerkelijke kalender de feestdag van Sint Cornelis. De huidige kapel werd in 1998 gebouwd op initiatief van Heemkundegroep De Mierden.
Sint Cornelius kapel, Hooge Mierde
Reusel
Poolse kapel op de splitsing Mierdseweg / Hondsbos
Poolse kapel op de splitsing Mierdseweg / Hondsbos
Het werd tussen 1985 en 1988 eigenhandig gebouwd door de plaatselijke ondernemer Guus Roijakkers, die veel zakelijke contacten met Polen onderhoudt. Hij nam het initiatief tot de bouw om zo de saamhorigheid te benadrukken die er in de jaren tachtig ontstaan was tussen de Reuselse en de Poolse bevolking. Er vertrokken in die tijd veel hulp - en voedseltransporten vanuit Reusel naar Polen. In het bovenste deel van de kapel is een beeltenis aangebracht van de Zwarte Madonna,een personificatie van de heilige maagd Maria die in Polen erg populair geworden is doordat men met het Zwarte Madonna - beeld het hele land doortrok. In het onderste deel van de kapel is de tekst aangebracht van het Zwarte - Madonnalied: O, laat mij Zwarte Madonna in jouw armen schuilen.(zie foto) Het middendeel is voorzien van een gotisch kruis.
Mariakapel, Burgemeester Willekenslaan
Mariakapel aan de Burgemeester Willekenslaan
Dit veldkapelletje aan de Burgemeester Willekenslaan in Reusel is ruim een halve eeuw oud. Toen van de 50 Reuselse soldaten die tussen 1945 en 1950 in Indonesië verbleven, er uiteindelijk niemand gesneuveld bleek te zijn, gingen er stemmen op om de heilige maagd Maria daarvoor te bedanken in de vorm van een kapel. Maar pastoor Van Mierop vond dat overdreven: de parochiekerk bood voldoende mogelijkheden voor Mariaverering. Toon Moeskops, een kind van een jaar of tien, dacht daar anders over. Thuis timmerde hij een kapelletje in elkaar, spijkerde dat aan het einde van de Lange Dijk tegen een boom en plaatste er een gipsen Mariabeeld in. Later werd het beeld door een mooier exemplaar vervangen en werd ook het kapelletje (door timmerman Dries Wigman) verbeterd. Het kreeg een plaats aan de Burgemeester Willekenslaan, vlakbij de ingang van de trimbaan.
Kapel aan de Buizerd (hoek Buizerd / Goordijk)
Mariakapel van de familie Hoeks
Aan de Buizerd (hoek Buizerd / Goordijk) is in 1993 door Reuselnaar Jan Hoeks een Mariakapel gebouwd. De kapel staat op het stukje grond waar zijn moeder - die twaalf kinderen ter wereld had gebracht - vroeger vaak naartoe ging om tot rust te komen en wat te bidden. Als eerbetoon aan haar heeft Jan Hoeks de kapel gebouwd. Vandaar ook het opschrift ‘Ere wie ere toekomt’. In de kapel staat een Mariabeeld in dat afkomstig is uit de Belgische bedevaartsplaats Scherpenheuvel.
Gemeente Bladel
Netersel, Mariakapellen
Netersel heeft twee kapellen. Een aan de Fons van der Heijdenstraat en een aan de Hoeve. De kapel aan de Fons van der Heijdenstraat stamt uit 1947, de kapel aan de Hoeve stamt uit 1998.
Mariakapel ter gedenking van verzetsstrijder Fons van der Heijden, Fons van der Heijdenstraat, Netersel.
Deze kapel in Netersel is opgericht ter herdenking van de in 1944 gefusilleerde verzetsstrijder, Fons van der Heijden
Fons van der Heijden was een verzetsstrijder die leefde van 1896 tot 1944. Op 20 september 1944, in het zicht van de bevrijding, op ongeveer 50 meter afstand van deze kapel, is hij door de nazi's gefusilleerd op de grond van Toon Goossens. Deze heeft een stukje van deze grond geschonken om de bouw van de kapel mogelijk te maken. Fons van der Heijden werd gefusilleerd omdat hij destijds onderdak gaf aan geallieerden.
Het is een klein bakstenen kapelletje, gemaakt 1947 met een nis waarin zich een eenvoudig zandstenen Mariabeeld bevindt met een krans. Op de kapel staat de volgende tekst: 'Maria, ons leven onze zoetheid, onze hoop wees gegroet. In onze gedachten blijven F.Alph.v.d.Heijden Geb 29.1.96 Gefus.20.9.44 Hij stierf strijdend in 't verzet. Stort gij voor hem 'n klein gebed.'
De straat waar de Mariakapel staat heette destijds Zandstraat, werd later naar Fons van der Heijdenstraat genoemd.
De Hoeve, Maria kapel stichting Maria Rosa Mystica
De Maria kapel werd opgericht door Jos Hems, van het gelijknamige vleesbedrijf.
De stichting Maria Rosa Mystica beheert in Netersel een bijzondere kapel. Maria Rosa Mystica ontleent de naam aan de verschijningen van Maria aan pleegzuster Piërina Gilli tussen 1947 en 1976 in Montichiari-Fontanelle in Italië. Met het vertrek van vleesbedrijf Hems valt een belangrijke steunpilaar weg, maar men vertrouwt erop dat de kapel in zijn huidige vorm kan blijven bestaan. De kapel op de hoek van De Hoeve en het Beemke in Netersel met de naam Maria Rosa Mystica is een bijzonder ontmoetingspunt.
De in 1997 overleden Jos Hems van de gelijknamige vleesleverancier uit Netersel, is de grondlegger van de kapel die in maart 1998 werd geopend. ,,Jos was een gelovig mens en begaan met het lot van mensen die het moeilijk hadden. Via een gebedsgroep kwam ik in contact met Jos en ik heb veel waardering voor hem gekregen", zegt de 69-jarige Frans Hendrikx.
Bladel
Heilig Hart-kapel, Sniederslaan 48, Bladel
Heilig Hart-kapel, Sniederslaan 48, Bladel
Toen het kerkbestuur van de Sint-Petrus'-Bandenkerk van twee parochianen een grote gift kreeg, werd besloten beeldhouwer Charles Vos opdracht te geven voor het maken van een Heilig Hartbeeld. Het beeld werd in 1937 geplaatst in een kapel in de tuin naast de pastorie.Het beeld toont een staande Christus met licht gebogen hoofd, gekleed in een lang, gedrapeerd gewaad. Hij maakt met zijn rechterhand een zegenend gebaar en wijst met zijn linkerhand naar het Heilig Hart op zijn borst.
Het beeld staat in een gemetselde, open kapel onder een houten kapconstructie en een met pannen gedekt zadeldak.
Franciscus van Assisië kapel, Ten Vorsel 4, Bladel
Franciscus van Assisië kapel, Ten Vorsel 4, Bladel
Deze kapel is gebouwd in 2006 door vrijwilligers en met behulp van giften ter gelegenheid van het afscheid van de beheerder van Ten Vorsel,de heer A. van der Eijk. Architect van de kapel is de heer W. Kramer uit Amersfoort. Glas-in-loodramen zijn gemaakt door de heer J. Peijnenburg uit Oostelbeers en verbeelden het leven van Franciscus van Assisi.
Mariakapel, hoek Molenweg / Den Houw, Bladel
De Mariakapel op de hoek Molenweg / Den Houw stamt uit 1968.
Van deze kapel kon ik geen informatie vinden. Indien deze alsnog tot mijn beschikking komt wordt dat hier nog ingevoegd.
Mariakapel, Ganzestraat, Hapert
Mariakapel, Ganzestraat, Hapert
Mariakapel aan de Ganzestraat staat dit kapelletje met het mooie smeedijzeren hekwerk. Deze Mariakapel is op 8 december 1954 ingewijd door pastoor J. Zijlmans. In het begin van de vijftiger jaren werden overal processies gehouden. Men zocht in die tijd een plek voor een rustaltaar tijdens de sacramentsprocessie bij of in een kapel. Deze was echter nergens te vinden in Hapert. Daarnaast wilden de mensen van Hapert een monument, waarin ze hun dank tot uitdrukking konden brengen voor de behouden thuiskomst van de vele soldaten uit Indië en waarin tevens gevallenen uit de oorlog konden worden herdacht. De initiatiefnemer was H. van de Hart, die als eerste kapelaan van Hapert was benoemd en die over de nodige technische en artistieke kwaliteiten beschikte. Het werk werd gratis verricht door vaklieden uit het dorp. Het Mariabeeld dat in de kapel geplaatst is, is afkomstig van de afgebroken Mariaschool.
Mariakapel, bosje splitsing Hoef - Hoogcasteren, Hoogeloon
Mariakapel, bosje splitsing Hoef - Hoogcasteren, Hoogeloon
Deze mooie witte kapel staat in een driehoekig stukje bos op de kruising de Hoef en Hoogcasterseweg. Hoogeloon schonk deze kapel aan H. Beex Priester uit deze parochie bij zijn eerste H.Mis De Mariakapel is een rechthoekig gebouwtje met apsis. Het zadeldak, waarop zich een torentje bevindt, is met leien gedekt. Het kapelletje werd in 1939 ontworpen door Jos Bedaux. Het was een geschenk van de parochianen aan de uit Hoogeloon afkomstige pastoor Harrie Beex. De kapel bevat een zandstenen Mariabeeld dat afkomstig is uit de kerk van Casteren. In 1946 schonken oud-militairen twee glas-in-loodramen ter nagedachtenis aan twee gesneuvelde dorpsgenoten. Deze ramen zijn gemaakt door Luc van Hoek.
Mariakapel, Westelbeersedijk, Casteren
Mariakapel aan de Westelbeersedijk te Casteren.
De Mariakapel is ontstaan na een liedje dat gemaakt is door duo Strik uit Casteren die op de vrijwilligers avond van de st.Willibrorduskerk te Casteren liedjes zongen over Casteren. In dit liedje werd bezongen hoe mooi het zou zijn om een eigen kapel te hebben in Casteren Meteen werd er die avond een comité gevormd waaruit een stichting Mariakapel Casteren ontstond. Duo Strik bestond uit Piet Gijbers en Mari Kieneker en traden vooral op tijdens tonproatersavonden met carnaval in Casteren Piet Gijsbers en Mari Kieneker zijn lid van bestuur stichting Mariakapel te Casteren.
| Kempische plaatsen per gemeente en regio gerangschikt | ||
|
Gemeente Reusel-de Mierde Hulsel Lage Mierde Hooge Mierde Reusel Gemeente Bladel Bladel Casteren Dalem Hapert Hoogeloon Netersel Gemeente Eersel Eersel Duizel Knegsel Steensel Vessem Wintelre Gemeente Bergeijk Bergeijk Luyksgestel Riethoven Weebosch Westerhoven |
Gemeente Goirle Goirle Gemeente Hilvarenbeek Baarschot Biest-Houtakker Esbeek Diessen Haghorst Hilvarenbeek Gemeente Oirschot Oirschot Oost- West- en Middelbeers Spoordonk Gemeente Oisterwijk Moergestel Oisterwijk Gemeente Best Best Gemeente Veldhoven Meerveldhoven Oerle Veldhoven Zeelst |
Gemeente Eindhoven Eindhoven Gemeente Aalst-Waalre Aalst Waalre Gemeente Valkenswaard Borkel en Schaft Dommelen Valkenswaard Gemeente Nuenen Nuenen Gerwen Gemeente Geldrop-Mierlo Geldrop Gemeente Heeze-Leende Heeze Leende Gemeente Cranendonck Budel Gastel Maarheeze Soerendonk Sterksel |
VERVOLG: Kapelletjes in de Kempen: deel 2, met de Gemeente Eersel en Gemeente Bergeijk.