Na 'Kapelletjes in de Kempen: deel 1', (Gemeente Reusel-de Mierde en Gemeente Bladel), en 'Kapelletjes in de Kempen: deel 2' (Gemeente Eersel en Gemeente Bergeijk), 'Kapelletjes in de Kempen: deel 3' (Gemeente Goirle, gemeente Hilvarenbeek, Gemeente Oirschot), 'Kapelletjes in de Kempen: deel 4' (Gemeente Best en Oisterwijk / Moergestel) en Kapelletjes in de Kempen: deel 5 (Heilige Willibrorduskerk, Waalre).
De kapelletjes staan in een deel van de Brabantse Kempen. De Kempen (ook Kempenland of Toxandrië (oude benaming)) is een diluviale zandstreek in het noordoosten van België en het zuidoosten van de Nederlandse provincie Noord-Brabant, ten zuiden van de lijn Eindhoven-Tilburg. De naam van de streek is een vervorming van het woord Campinia of Campina, wat Latijn is voor open vlakte. In de laat-Romeinse tijd werd de streek aangeduid met de naam Toxandrië. De Toxandriërs kennen we in de geschriften van Julius Caesar ook als Eburonen.
Gemeente Best
Sint Annakapel, Kapelweg 21, Aarle-Best
Sint Annakapel, Kapelweg 21, Aarle-Best
In de historische buurtschap Aarle bevindt zich op een kleine verhoogde brink, temidden van enkele fraaie lindebomen, de St. Annakapel. Het ontstaan ervan berust op een legende. De kapel zou omstreeks 1400 gebouwd zijn door een in Aarle wonende edelman, als dank voor het feit dat zijn vrouw een moeilijke bevalling had doorstaan. De eerste schriftelijke vermelding over deze kapel is te vinden in het doop- en trouwregister van 1630 van de Bestse pastoor Joannes van Audenhoven. Hij schreef dat de kapel slechts een houten gebouwtje was met een dak van stro. Uit aantekeningen over Best in het aardrijkskundig woordenboek blijkt dat de kapel vroeger aanzienlijk groter was dan de huidige. Het zou ook een wens geweest zijn van veel Bestenaren om de kapel groter te maken, omdat zij gespaard bleven van een pestepidemie of andere ziekte. De Bestse kapelaan Caspar Bijnen nam in 1837 het initiatief om de St. Annakapel te herbouwen in de vorm die het nu nog heeft. De kapel heeft een zadeldak en topgevels, boogvensters en lisenen. Binnen staat een 18e-eeuws beeld van St. Anna, dat tot 1868 in de oude St. Odulphuskerk stond. In de jaren 1950-‘51 is de kapel gerestaureerd door de Boxtelse kunstenaar Toon Ninaber, die ook de gebrandschilderde ramen aanbracht. Voor de kapel staat sinds 1988 een beeld van de H. Joachim. Het sierde voorheen de gevel van het in 1987 gesloopte klooster Huize Nazareth in de Hoofdstraat. In 1967 kreeg de St. Annakapel de status van Rijksmonument.
Maria Assumptakapel in de Vleut, Pleintje Molenkampseweg / Hogevleutweg, Best
Maria Assumptakapel in de Vleut, Pleintje Molenkampseweg / Hogevleutweg, Best
Centraal in het historische buurtschap de Vleut bevindt zich op een driehoekig grasveldje, omgeven door mooie bomen de Maria Assumptakapel. Op de voorgevel staat het opschrift ’Ave Maria’. Het is een eenvoudig rechthoekig bakstenen gebouwtje met zadeldak en toegangspoort. Het aanwezige Mariabeeld is afkomstig uit de gesloopte kerk van de Noordhoek te Tilburg.
Pas jaren na de Tweede Wereldoorlog werd de kapel ingewijd. Jaarlijks wordt op zondag rond 15 augustus, het feest van Maria Tenhemelopneming, een openluchtmis opgedragen waartoe het natuurstenen altaar voor de kapel wordt gebruikt. Ook vinden hier gezamenlijke gebedsdiensten plaats bij feestelijkheden of overlijden en ziekte van bewoners. Midden december wordt voor de kapel een kerststal gebouwd met grote beelden en dieren. Honderden mensen, ook uit de verre omtrek, bezoeken dan de kerststal. De kapel wordt onderhouden door de buurtverenigingen Schans, Klaverhoek en de Vleut. In 2012 kreeg de Mariakapel de status van gemeentelijk monument.
O.L. Vrouwe van de Heikant kapel, Heuveleindseweg, Best
O.L. Vrouwe van de Heikant kapel, Heuveleindseweg, Best
Deze kapel is van zeer recente datum. In de beginjaren negentig werden in Best voorbereidingen getroffen voor het bouwen van twee nieuwe woonwijken aan de westkant van de ringweg. Doordat het aantal praktiserende katholieken toen al sterk was afgenomen, werd geen plaats ingeruimd voor een kerkgebouw. Om toch een religieuze plek te hebben opperde pastoor H. Maas het idee een kapel te bouwen. Het voorstel om dat te doen nabij winkelcentrum Heivelden kon niet de goedkeuring krijgen van veel bewoners. Het was dan ook zeer welkom dat Piet Spierings en zijn vrouw Anneke van Summeren in 2000 een perceel grond schonken, gelegen langs de Heuveleindseweg. Wel diende het bestemmingsplan hiervoor gewijzigd te worden.
De bouw is grotendeels in eigen beheer uitgevoerd, omdat het anders niet te betalen was. Pastoor Maas benaderde hiervoor buurtvereniging ‘De Heikant’ die de gevraagde taak op zich nam. Ook enkele vrijwilligers van buiten de buurtvereniging hebben een steentje bijgedragen. De Bestse architect René Westerlaken maakte het ontwerp. Om aan geld te komen werd door pastoor Maas een kapelfonds opgericht. Toen hij zijn 40-jarig priesterjubileum op 4 juni 1995 vierde wilde hij geen cadeau maar wel geld voor het fonds. Op 5 mei 2001 werd de nieuwe kapel door de Bossche bisschop A. Hurkmans ingezegend. In de kapel staat het Mariabeeld ‘Moeder van Goede Raad’. De Bestenaar Leo van der Sangen maakte gratis een drieluik voor de kapel, voorstellende de Heilige Familie. De overige schilderijen zijn eveneens geschilderd door Leo van der Sangen. Glazenier Jac. Linssen uit Best vervaardigde gratis het glas-en-loodraam met de voorstelling van ‘Maria met kind’. De Stichting Behoud Odulphuskerk betaalde het klokje en de gemeente Best nam de bestratingskosten voor haar rekening. Evenals bij de andere kapellen in Best zorgen buurtbewoners voor het onderhoud. Uit het aantal brandende kaarsjes en de persoonlijke teksten die worden opgeschreven in het boek, blijkt de kapel ook in deze tijd in een behoefte te voorzien.
Gemeente Oisterwijk
Oisterwijk
Heilige Mariakapel van de Vrede, hoek Posthoornseweg / Nemelaerweg, Oisterwijk
De Mariakapel, achter op Bungalowpark-Hermitage.
De Mariakapel staat binnen Bungalowpark-Hermitage, aan de rand van een beschermd natuurgebied. Deze kapel is toegewijd aan Maria. De kapel staat kort aan de Nemelaerweg, een onverharde weg met beperkte doorgang. De locatie is om de hoek van de Posthoornseweg, links af de Nemelaerweg in.
Om bij de kapel te komen rijdt men vanaf de Scheibaan de Posthoornseweg in totdat de verharde weg ophoudt. Sla links af, de zandweg in Nemelaerweg). Na ongeveer 150 meter is verder rijden niet toegestaan (zie verkeersbord - foto linksonder). Parkeer daar en loop het zandpad ongeveer 50 meter verder in. Aan de linker kant is een voetgangersbruggetje, dat de afscheiding vormt met het recreatiepark (foto rechtsonder), gemaakt van een paar spoorwegbielzen. Loop daar het bungalowpark in en u vindt 20 meter verder de Mariakapel.
De kapel is gesticht in 1988 door de toenmalige eigenaar van het recreatiepark Peter van Amelsfoort tezamen met Zuster Arnoldi van Hazendonk. Deze stichters zijn indertijd geïnspireerd geweest door de Heilige Broeder Mutien Marie uit Malone in Belgie. Wel hebben zij besloten de kapel als "Mariakapel van de Vrede" te dopen. In dat jaar is de kapel ingewijd door Padre Enrique Merks In 2002 is de campanile (vrijstaande toren met luidklok) gebouwd tezamen met glas in lood voor de 6 kapelramen. In dat jaar zijn deze zaken ingezegend door Pastoor A. Klessens. In de luidklok is de tekst gegoten "Circulo Vitae Finis Non Est". Deze tekst komt ook voor op de glas in loodramen waarin de betekenis van deze tekst is uitgebeeld. Deze tekst betekent "De cyclus van het leven eindigt nimmer".
Maria in de Bossen kapel, Oirschotsebaan 1, Oisterwijk
De kapel dateert van ongeveer 1980 en is gebouwd door de heer Meneere, die toen eigenaar van de Kleine Heuvel was. De kapel staat op de hoek van de Oirschotsebaan en de Rosepdreef. Helaas ontbreekt er heden meer informatie.
Maria de Vreugderijke kapel, Gasthuisstraat 12 / Ten Bijgaerde 11-1, Oisterwijk
Hier stond voorheen het Gasthuis ‘Ten Bijgaerde’ met klooster dat door pastoor Van Beugen gebouwd werd. Op initiatief van pastoor H. van Beugen brachten in het laatste kwart van de negentiende eeuw parochianen en armbestuur geld bijeen voor de bouw van een gasthuis voor arme mannen en vrouwen. De pastoor vulde het tekort uit eigen middelen aan. Het huis werd aan de rand van het dorp gebouwd. In 1877 bood Moeder Theresia van Miert van de zusters Franciscanessen uit Veghel haar diensten aan voor dit Gasthuis. Haar diensten werden van harte aangenomen. De opdracht luidde: ‘zich te wijden aan de verpleging der zieken, de verzorging van oude mannen en vrouwen en, zoo noodig, aan de opvoeding van weesjes’. De neogotische kapel kwam in 1885 tot stand, terwijl het gasthuis in 1893 werd uitgebreid met een gebouw voor de verpleging van tbc-patiënten. De patiënten lagen ook wel buiten, op het terrein ten zuiden van de huidige Wolvensteeg. De naam van het volkstuinencomplex De Lighallen herinnert daar nog aan.
Het oude gasthuis is tussen 1965 en 1967 gesloopt en vervangen door huize Ten Bijgaerde, maar de kapel bleef staan. Dat werd op 27 mei 1970 in gebruik genomen. De zusters bleven in dit bejaardenhuis werken tot de opheffing van hun klooster op 15 augustus 1985. Deze staat binnen de oorspronkelijke kloostermuur. In de kapel kunnen geen kaarsen worden aangestoken en de kapel is niet te betreden. Wel is er rond de kapel de gelegenheid om in de openlucht op een van de gemetselde bankjes plaats te nemen voor een privégebed of een ogenblik van bezinning.
Ten Bijgaerde werd in 1995 gesloopt waarna de nieuwbouw van een seniorencentrum van 52 huurappartementen aan de Vloeiweg werd gestart. In 2006 was de nieuwbouw voltooid. De muur en een kapelletje zijn in het nieuwe woningbouwplan achter de Gasthuisstraat bewaard gebleven. Het oude liefdegesticht was een tweelaags bakstenen huis met een U-vormige plattegrond. Het voorplein lag aan de straatzijde. De vleugels sprongen naar voren. Tegen de linker voorbouw aan de voorhof was een serre gebouwd. Op het dak van de middenbouw stond een klokkentorentje.
Mariakapel, Heukelomseweg, Heukelom-Oisterwijk
De Mariakapel werd op 21 mei 1930 ingezegend. In vroeger jaren was het gebruikelijk om een missionaris bij thuiskomst te verwelkomen bij deze kapel. Bij het 50-jarig jubileum werd er een extra borje op de kapel bevestigd met de jaartallen 1930 en 1980. Vele mensen, uit Heukelom, Berkel-Enschot en ook Oisterwijk hebben het vaste vertrouwen dat Maria de beste voorspreekster is bij haar Zoon Jezus. Daarom vertrouwen zij hun zorgen en verlangens aan haar toe.
Moergestel
Mariakapel, Oisterwijkseweg 88, Moergestel / Moergestelseweg, Oisterwijk
Mariakapel 'Onze Lieve Vrouw van de Vrede', Oisterwijkseweg 88, Moergestel / Moergestelseweg, Oisterwijk
De kapel 'Onze Lieve Vrouw van de Vrede' op de oude grens tussen Moergestel en Oisterwijk aan de Oisterwijkseweg / Moergestelseweg. In Oisterwijk bekend als het Gessels kapelleke. Omschrijving Kapel, een laags met een rechthoekig schip, zadeldak en topgevel. De muren zijn van witgekalkte baksteen, de daken gedekt met leien in maasdekking. Gevelsteen: ‘Deze kapel werd gesticht in het jaar onzes Heeren 1939 en op 8 december toegewijd aan O.L.Vrouw’. In de kapel plaquette met namen van in de oorlog gesneuvelde Moergestelnaren.Bijzonderheden De kapel is gebouwd in opdracht van Caroll Schade, nadat hij een ernstig auto-ongeluk overleefd had. Deze woonde op ‘De Hooge Braaken’.De kapel is jarenlang onderhouden door de familie Hoosemans.Jaarlijks op 15 augustus (Maria Ten Hemelopneming) wordt bij de kapel in de openlucht een Heilige Mis opgedragen.De kapel heeft dikwijls last gehad van vandalisme, waarvan met name het interieur veel geleden heeft. Het beeld is ook niet meer het oorspronkelijke. De kapel trekt dagelijks belangstelling uit zowel Moergestel als Oisterwijk en er branden altijd kaarsjes.
Mariakapel "Onze lieve vrouw in het veld", Oirschotseweg, (bij huisnummer 57), Moergestel
Mariakapel "Onze lieve vrouw in het veld", Oirschotseweg, (bij huisnummer 57), Moergestel
Aan de Oirschotseweg staat de kapel die aan Maria is toegewijd in een open landelijke omgeving. Op de bloembak is het jaartal 1940 aangebracht, dit zal het jaar van de bouw van de kapel zijn. Maria heeft haar kind Jezus op de schoot die de wereldbol, die zijn moeder draagt, omklemt. Een duif (beeltenis van de H. Geest) rust op Maria’s schouder en lijkt in gesprek met Jezus.
| Kempische plaatsen per gemeente en regio gerangschikt | ||
|
Gemeente Reusel-de Mierde Hulsel Lage Mierde Hooge Mierde Reusel Gemeente Bladel Bladel Casteren Dalem Hapert Hoogeloon Netersel Gemeente Eersel Eersel Duizel Knegsel Steensel Vessem Wintelre Gemeente Bergeijk Bergeijk Luyksgestel Riethoven Weebosch Westerhoven |
Gemeente Goirle Goirle Gemeente Hilvarenbeek Baarschot Biest-Houtakker Esbeek Diessen Haghorst Hilvarenbeek Gemeente Oirschot Oirschot Oost- West- en Middelbeers Spoordonk Gemeente Oisterwijk Moergestel Oisterwijk Gemeente Best Best Gemeente Veldhoven Meerveldhoven Oerle Veldhoven Zeelst |
Gemeente Eindhoven Eindhoven Gemeente Aalst-Waalre Aalst Waalre Gemeente Valkenswaard Borkel en Schaft Dommelen Valkenswaard Gemeente Nuenen Nuenen Gerwen Gemeente Geldrop-Mierlo Geldrop Gemeente Heeze-Leende Heeze Leende Gemeente Cranendonck Budel Gastel Maarheeze Soerendonk Sterksel |
VERVOLG: Kapelletjes in de Kempen: deel 5, met de Gemeente Aalst - Waalre.