maandag 1 juni 2020

Kleine bonte specht communiceert roffelend

Het leek wel of de Kleine bonte specht graag op de foto wou. Ik zat een tijdje de omgeving af te turen op zoek naar mooie vogels toen snel geroffel tegen een boom mijn aandacht trok. Aan het tempo van het geroffel kun je de specht herkennen. Dit was de kleine bonte specht, dat wist ik meteen. Aanvankelijk zag ik de kleinste specht dat ons land rijk is niet. Even later verscheen het vrouwtje vanachter de boomstam waar het geroffel vandaan kwam.

Het geroffel kwam vanaf een hoog punt in een dode eikenboom, op ongeveer 20 meter van mij vandaan.

De Kleine bonte specht is het kleinduimpje onder de spechten. Ze zijn niet groter dan een flinke mus of een vink. Het is een onopvallend vogeltje dat je maar zelden te zien krijgt. Slechts zijn zang - een valkachtig 'kikiki'- verraadt hem. De Kleine bonte specht heeft veel zwarte en witte strepen op zijn vleugels en rug, maar geen rode onderstaart dekveren. Het mannetje heeft een rode, het vrouwtje een zwartwitte kopkap. Verder onderscheidt de Kleine bonte specht zich van zijn grotere broer door het ontbreken van de witte schoudervlekken.

De keelholte van spechten is zo gevormd dat hun lange oprolbare tong ver naar buiten kan worden geschoven. Die oprolbare tong steken ze na het weghakken van dood boomschors in de openingen en spleetjes om zo de larven naar binnen te werken. Door de vorm van de keelholte is communiceren met zang of klank van ondergeschikt belang. Dat doen ze dan door te roffelen. De roffel van de Kleine bonte specht is zachter en sneller als die van de Middelste- en Grote Bonte Specht. De Kleine bonte specht heeft een langere roffel dan de Grote bonte specht en klinkt meer als een naaimachine. Doordat ze op dunnere takken roffelen is hun geroffel wat zwakker en hoger van toon dan het geroffel van andere spechten, maar ze doen het langer achter elkaar en met kortere tussenpozen.

De Middelste bonte specht is de meest zeldzame van de spechten, al is hij hard op weg om de Zwarte specht in aantal broedparen in te halen. Roffelen doet de Middelste bonte specht eigenlijk zelden. Het bekendste geluid is een 'Buizerd-achtig' gekrijs. De bekendste en veruit de meest voorkomende specht is de Grote bonte specht. Zijn roffel is kort en krachtig, vaak minder dan een seconde lang. De toonhoogte verschilt al naar gelang de klankkast die de vogel uitkiest. Soms is dat zelfs een lantaarnpaal.


De spechtensoort in opmars in Nederland is de Middelste bonte specht. Maar het is nog steeds de zeldzaamste in vergelijking tot de grote en kleine bonte specht. Hij is vooral in Oost- en Zuid-Nederland te zien. De middelste bonte specht houdt van oud eikenbos.