zondag 7 juni 2020

Favoriete natuurgebieden: Cartierheide

In de reeks "Favoriete natuurgebieden" doe ik een aantal gebieden aan die mijn voorkeur genieten. Niet een natuurgebied het zelfde. Vandaag de vijfde uit een reeks favoriete natuurplekken. Deze keer is natuurgebied Cartierheide aan de beurt. De Cartierheide is een natuurgebied op grondgebied van de Brabantse plaats Hapert.

Staatsbosbeheer heet u welkom op de Cartierheide.

De Cartierheide ligt ingeklemd tussen het Brabantse Bladel, Hapert, Weebosch, Eersel, Postel, maar ligt in z'n geheel in de gemeente Bladel. Het natuurgebied maakt onderdeel uit van het Natuurgebied De Kempen. Het gebied is 172 ha groot en ligt op 3 km afstand van de Belgische grens, ingeklemd tussen de weg van Eersel naar Postel en de snelweg A67/E34. De Cartierheide maakt is onderdeel van het Natuurgebied De Kempen dat beheerd wordt door Staatsbosbeheer. Voor de wandelaars is een 7 km lange wandelroute uitgezet. De route gaat door het heidegebied, langs vennen, zoals het Pannegoor. In het gebied groeien onder meer Ronde zonnedauw en Klokjesgentiaan. Reptielen als Gladde slang, Levendbarende hagedis en Hazelworm leven hier. Ook de Heikikker kan men er vinden.

De parkeerplaats aan de Postelseweg is het startpunt van de wandeling. Wie deze pijlen volgt komt langs de mooiste plekjes van de Cartierheide.

De naam De Cartierheide is ontleend aan jhr. Emile de Cartier de Marchiennes. Deze kocht in 1863 het nabij deze heide gelegen Duizels Hof en gebruikte de heide als jachtterrein. Tijdens de tocht loopt men op de Cartierheide over een bijzonder mooi berkenlaantje de 'Pannegoor Passage', een beschut dijkje tussen het water van een ven en de heide. Dit berkenlaantje herinnert aan de baron, hij liet het ven genaamd 'het Pannegoor' uitgraven, waarbij men vanuit uit het berkenlaantje ongezien op de eenden en andere watervogels in de vennen kon jagen. 98% van deze wandeltocht is onverhard.

De zandpaden doorsnijden de heidevelden die nu in bloei staan.

In het open deel van het natuurgebied komt de Gladde slang voor. Een bijzonder en zeldzaam reptiel dat zich niet makkelijk laat zien. De slang krijgt de kans om zich beter te verspreiden, omdat wij zorgen voor corridors, gangen, van de ene open plek naar de andere. Zo worden Stevensbergen en de Cartierheide met elkaar verbonden en kan de gladde slang zich blijven voortplanten en vindt er uitwisseling plaats met dieren van een andere locatie.

De Gladde slang zat verscholen in het gras aan de rand van de heideplanten.

De gladde slang (Coronella austriaca) is een niet-giftige slang uit de familie gladde slangen (Colubridae. Het is een van de drie soorten slangen die ook voorkomt in Nederland en België, naast de adder en de ringslang. De belangrijkste onderscheidende kenmerken van de gladde slang zijn de vrij uniforme bruine tot grijsbruine kleur, de gladde schubben, de donkere vlekkenrijen op de rug en staart, de eivormige kop met een ietwat spatelvormige snuit, gele ogen en een ronde pupil. De gladde slang is een bedreigde en beschermde diersoort. klein en onopvallend en heeft in vergelijking met andere soorten een verborgen levenswijze en wordt daardoor zelden gezien.

Aan de noord-oostelijke achterkant gaat het pad naar het Panneven.

Het natuurgebied heeft veel planten- en diersoorten. Het is een ideaal gebied voor natuurliefhebbers, vogelaars en wandelaars. U vindt hier onder meer struikheide, dopheide, ronde zonnedauw, wilde gagel en klokjesgentiaan. De aanwezige vogelsoorten zijn rijk gesorteerd. U vindt er de blauwborst, tapuit, klapekster, kruisbek en kokmeeuw. Zelfs reptielen als de gladde slang, de levendbarende hagedis en de hazelworm leven hier, naast amfibieën als de heikikker, de groene kikker of salamanders. Op stille momenten kunt u op de Cartierheide zelfs reeën, hazen of vossen tegenkomen. Om de heide weer wat meer ruimte te geven, heeft Staatsbosbeheer vliegdennen verwijderd. Dat is ook gunstig voor de nachtzwaluw, een bijzondere vogel die laag boven de grond insecten vangt. De nachtzwaluw zal je eigenlijk nooit zien, omdat het een schuw en de naam zegt het al, een nachtdier is. Wel kun je hier speuren en luisteren naar verschillende spechtensoorten en de boomleeuwerik.

De droogteperioden heeft het Panneven voor een groot deel drooggelegd. Het wandelpad langs het Panneven.


De Cartierheide wordt doorstroomd door het Dalems Stroompje. Men vindt er vochtige heidegebiedjes, berkenbroek en gagelstruweel. Helaas valt het riviertje in de zomer droog door wateronttrekking voor de landbouw en aangeplant naaldbos. Een zandpad leidt over de heide en de houten vlonders en een knuppelbruggetje.

Het beukenbos, voor het Laarven. Vanaf hier is het minder dan 1 km tot het eindpunt.