De zwartbandspanner rust overdag normaal in de struiken. (foto's: Samsung Galaxy S5 Neo Smartphone)
De zwartbandspanner (Xanthorhoe fluctuata) is een nachtvlinder uit de familie Geometridae, de spanners. De spanwijdte bedraagt tussen de 18 en 25 millimeter. De vlinder vliegt in twee generaties van half april tot en met september. De waardplanten zijn onder meer Descurainia sophia, Brassica napus, Raphanus raphanistrum en Erysimum cheiranthoides. Het verspreidingsgebied beslaat een groot deel van het Palearctisch gebied. In Nederland en België is de vlinder algemeen.
Overdag rust de zwartbandspanner in struiken, tegen de schemering wordt de vlinder actief.