maandag 14 juni 2021

Heggenmus verjaagt parasieten met zonnebad

Door te zonnebaden verjagen vogels de parasieten uit hun verenkleed. Vanmorgen was een Heggenmus de parasieten de stuipen op het lijf aan het jagen. Parasieten hebben het niet op de zonnewarmte en daar maken veel vogels dankbaar gebruik van. Samen met een bad in een plas water of een stofbad (huismus) is zonnebaden een van de methodes om parasieten en stof uit hun verenkleed te krijgen.


Deze Heggenmus ging er voor op z'n zij liggen om van de parasieten af te geraken.

Vogels badderen niet alleen in water, maar ook in zand en soms zelfs in de zon. Badderen is absoluut onmisbaar voor vogels en niet alleen om te drinken of af te koelen. Ze maken hun veren namelijk ook schoon met water en vetten hun veren daarna weer in. Dat vet is afkomstig van hun stuitklier - net boven de staart - en lijkt gemakkelijker te verspreiden over natte veren. Het vet verzorgt de veren, maakt ze waterafstotend en beter isolerend. Als vogel overleef je gewoonweg niet zonder.

Help vogels niet alleen aan een waterschaal, maar ook aan een zanderig plekje: haal een stoeptegel weg. Op de veren moet namelijk ook weer niet te veel oud en verschraald vet ophopen. Dan worden donsveren minder donzig en hebben de parasieten waarschijnlijk meer eten. Daarom trakteren veel vogels zichzelf op zandbaden; om het overtollige, oude vet weer weg te werken. Ze draaien en schuren in los zand en wrijven het tussen de veren. Na een tijdje schudden ze de hele boel, inclusief oud vet, er weer uit.

Ziet u op het heetst van de dag een vogel met gespreide veren voor pampus in de zon liggen, dan is deze niet oververhit, maar neemt een zonnebad. Zo verdrijven ze luisvliegen, veerluizen, teken en mijten. Dat zit daar maar bloed te prikken, huidschilfers te eten en te kriebelen en irriteren. Vogels trekken ze van de veren met hun snavel, krabben ze weg met hun poten, maar nemen dus ook een zonnebad om die rotparasieten kwijt te raken. Door met gespreide veren in de zon te liggen, wordt het zo droog en warm dat de kriebelaars het niet meer uithouden en het veld ruimen.


Heggenmussen, mezen, vinken, en ander kleine zangvogels badderen in water, maar nemen ook regelmatig een zonnebad. Huismussen nemen vaak een stofbad. Wie heeft dan niet eens gezien? Ze liggen dan op een droog stofzand plekje in de tuin in een kuiltje stof op aan het gooien. Door het gespartel in het stof komt het zand tussen hun veren en pluimpjes. Na een flinke spartelpartij staan ze op en schudden ze met hun hele lichaam om al dat zandstof met daartussen alles waar ze van af willen uit hun veren. Met een stofbad wordt overmatige stuitklierolie van de veren verwijderd, zodat die niet te vet worden. Stofbaden helpen ook om schadelijke parasieten, zoals luizen en mijten, kwijt te raken.

Van spreeuwen en kauwtjes is bekend dat ze af en toe ook een rookbad nemen. Ze laten dan de rook die uit de schoorsteen komt langs hun veren gaan om ze de parasieten te verdrijven. Er is zelfs ooit een spreeuw gezien die een nog rokende sigarettenpeuk met zijn snavel oppakte en onder zijn vleugels hield om ze parastieten weg te pesten.