dinsdag 8 januari 2019

Glanzend druivenpitje (Fuligo septica)

Zondag vond ik in Hapert, in de bossen van De Pan Glanzend druivenpitje, een slijmzwam. Toen was nog niet goed te zien wat het was. Het leek Heksenboter te zijn, maar nu het drie dagen later doorontwikkeld is blijkt het Glanzend druivenpitje te zijn. Vanmorgen ging ik met de fiets terug en zag de verandering.

Deze Glanzend druivenpitje is het verst ontwikkeld. De pitjes beginnen te verkleuren van geel naar donker rood.

Toen ik zondag de eerste foto's op de Paddestoelen Groep Nederland posten, als Heksenboter, kreeg ik al snel reacties met het vermoeden dat het wel eens Glanzend druivenpitje zou kunnen zijn. Nou ben ik niet de meest deskundige op paddenstoelen gebied, maar de foto-voorbeelden die ik op internet vond hielpen ook niet om zekerheid te verkrijgen. Vaak zie je bij slijmzwammen pas na een paar dagen wat het uiteindelijk is. Het slijm moet als het waren nog gevormd worden. En dat blijkt drie dagen na de vondst ook zo bij deze slijmzwam.

Ondanks deze naam geen zwam maar een apart organisme, een myxomycote. Het ontstaat door versmelting van twee complementaire haploïde sporen. Daaruit ontstaat een diploïde cel die uitgroeit tot één reusachtige cel met meerdere celkernen (plasmodium). Het is dan enigszins mobiel en zoekt onder de juiste omstandigheden (vooral na heftige regenval, en dat hebben we in afdoende mate gekregen de laatste tijd) naar een geschikt substraat om zich te voeden. In dit geval een aantal dennennaalden. Het omsluit dat substraat in z'n geheel en onttrekt uit aanwezige bacteriën en schimmels de nodige voedingsstoffen. Vervolgens is het in staat om vruchtlichamen (sporangia) te vormen. Dat is het stadium op de foto.

Die sporangia kunnen zeer snel rijp zijn, barsten dan open en verspreiden vervolgens de sporen. Volgens bronnen op internet kan dat zelfs binnen 24 uur gebeurd zijn. bij mij duurden het nu al drie dagen.

Het Glanzend druivenpitje heeft de dennennaald in zijn geheel omsloten. De pitjes zullen nog verder verkleuren, tot volledig donker rood.

Op deze foto's is al een donkere verkleuring te zien. Deze foto's zijn op de derde dag na de vondst gemaakt. Het Glanzend druivenpitje wordt donker bruin-rood.

Morgen, of overmorgen zullen deze druivenpitjes wel roder zijn, misschien zelfs blauw. Daar moet ik nog een voor terug.