maandag 15 oktober 2018

Herfstkleuren zonder herfst gevoelens

De herfstkleuren zijn wel op tijd, de herfst zelf laat nog even op zich wachten. Wie nu naar buiten gaat zal zich nu eerder zomers kleden dan in een normale herfst. Het hoort nu rond de 10, hooguit 15 graden Celsius te zijn, maar de thermometer staat op 22 graden of meer. later vandaag steeg het kwik nog naar de 25,9 graden.

"Zo warm is het sinds de metingen nog nooit geweest in Nederland op 15 oktober", koppen de internetkranten vanavond. Het oude record voor de warmste 15 oktober stamt uit 1990. Het werd in Eindhoven toen 24,8 graden. ,,Wij verwachten dat de temperatuur vandaag nog iets verder oploopt. Ook morgen wordt het nog zeer warm en zullen er opnieuw records verbroken worden", aldus Raymond Klaassen, meteoroloog bij Weerplaza.


Herfstkleuren zijn een fenomeen dat bij vele bladwisselende bomen en struiken voorkomt. De kleur van de bladeren van veel bomen en struiken verschuift in de herfstmaanden gedurende enkele weken langzaam van hun gebruikelijke groene kleur naar een reeks kleuren, die varieert van geel, oranje tot rood en bruin. Aan het einde van deze periode vallen de bladeren.

In de herfst kan bij sommige planten-, struik- en boomsoorten het blad verkleuren naar geel of goudkleurig, oranje of rood en bruin. Doordat bij lage temperatuur in de herfst het chlorofyl in de bladgroenkorrels wordt afgebroken worden aanwezige pigmenten zichtbaar. Xanthofyllen maken een gele, carotenoïden een oranje, anthocyanen een rode en de tannines een bruine kleur zichtbaar.


Bladval in de herfst wordt voorafgegaan door veranderingen in de weefsels aan of in de bladbasis. In de altijd al aanwezige afscheidingslaag (abscissielaag), die uit korte cellen met zwak verdikte wanden bestaat, ontstaat door frequente celdelingen een laag baksteenvormige cellen. Vervolgens kan bladval op drie verschillende manieren veroorzaakt worden:

  • door het oplossen van de middenlamellen van de cellen, of
  • door het oplossen van wanden en cellen, of
  • door de vorming van een kurklaagje door de bladsteel.

De nieuw gevormde beschermende laag isoleert het blad van de stengel. Onder deze laag vindt peridermvorming[1] plaats en worden door de productie van gom de vaten (xyleem en floëem) afgesloten.

Het verschijnsel staat in het Engels bekend als fall colors en autumn colors. In de nazomer in sommige gebieden van de Verenigde Staten, vooral New England, en in Canada levert het zogenaamde leaf peeping-toerisme in de periode tussen het begin van het herfstkleurenseizoen en het tijdstip wanneer de herfstbladeren uiteindelijk naar beneden vallen een belangrijke bijdrage aan de lokale economie.