Echt judasoor (Auricularia auricula-judae, synoniem: Hirneola auricula-judae) is een zwam uit de familie Auriculariaceae. De soort neemt bij droog weer in omvang af en regenereert in vochtiger omstandigheden. De naam wordt verklaard uit een overlevering over de Bijbelse figuur Judas Iskariot die zich aan een vlier zou hebben opgehangen nadat hij Jezus verraden had. Het zwammetje lijkt ook op een oor.
Onder gunstige (vochtige) omstandigheden is het 2-8 cm grote judasoor een roodbruin tot olijfbruine zwam, die zacht aanvoelt en elastisch kraakbeenachtig is. Vaak treft men hem aan in de vorm van een sterk gewelfd en enigszins doorzichtig oor met de opening naar onder. De buitenzijde is fijn viltig, de binnenkant glad of geaderd en wat lichter van kleur. Bij droogte krimpt hij in en wordt harder en donkerder, tot aan zwart toe. Echt judasoor groeit gedurende het hele jaar op loofhout in Nederland en België. Vooral op oude of afgestorven takken en deelstammen van struiken komt hij vaak voor. De zwam heeft een voorkeur voor de vlier en gedijt het beste op schaduwrijke plaatsen met een hoge luchtvochtigheid. Het is een algemene en zich uitbreidende soort.
Echt judasoor veroorzaakt witrot wanneer hij als parasiet op een levende gastheer leeft. Als de gastheer sterft wordt het judasoor een saprofyt. Dit soort schadelijke zwammen noemt men necrotrofe parasieten.
Hoe zijn oor op dit hout terecht is gekomen leest u in deze christelijke legende.
We moeten daarvoor terug naar het jaar 33 na Christus. Toen Christus een toenemend aantal volgelingen kreeg besloten de hogepriesters een bekende van Jezus te benaderen om hen de verblijfplaats van Jezus bekend te maken. Judas, gevoelig voor geld en een naaste bekende van Christus, verraadde Jezus in ruil voor dertig zilverstukken. Hij leidde het arrestatieteam van de hogepriesters naar Jezus en gaf Jezus een kus (dat was een gebruikelijke begroeting in die tijd). De overheidsfunctionarissen namen Jezus gevangen en leverden Hem uit aan de hogepriester.
Toen Judas zag dat Jezus gevangen werd en mishandeld kreeg hij spijt van zijn verraad. Het bloedgeld gooide hij weg. De wroeging knaagde in zijn hart en hij treurde om de gevolgen van zijn daad. De enige uitweg leek hem om de aardbodem te verlaten. Met een stevig stuk touw klom hij in de eerste de beste boom die hij tegenkwam. Dit was een wilg. Judas knoopte het touw aan de hoogste tak en sprong…. De wilg kreunde onder de zware last maar wilde niet meewerken aan het einde van deze verrader. De wilg boog diep door en Judas stond weer op de grond. Sinds die tijd heet deze boom een treurwilg, de boom die treurt om de dood van Jezus. Judas gaf de moed niet op en klom in een tweede boom, een vlier. De verstoten apostel wist echter niet dat de vlier uit stramme, holle takken bestond. Toen hij sprong boog de tak een stukje mee, maar knapte al snel af en Judas viel hardhandig uit de vlier. Door zijn val schuurde hij zijn oor stuk over de bast van de vlier.
Moedeloos liep hij naar een andere boom, een es. “Drie maal is scheepsrecht,” dacht de verrader. Wederom knoopte hij zijn touw goed vast aan een dikke tak van de es en sprong… De slanke maar taaie takken veerden onder het gewicht, maar braken niet en dit keer bereikte Judas zijn gewenste resultaat. Maar ook tijdens deze val schuurde hij met zijn andere oor langs de takken en zo raakte hij ook zijn tweede oor kwijt. Sindsdien groeien er judasoren op het hout van de es en de vlier.
Hoe weten we dat dit verhaal klopt? Kijk eens goed naar de vleeskleurige zwam. Zeker als de zon er door heen schijnt ziet u de bloedvaatjes er bijna door heen schijnen. En als u voelt met uw vingers, is het zacht als een mensenoor.