vrijdag 26 juli 2019

De vogels moeten de hitte wel trotseren

Vanmorgen was het al vroeg heet. De vogels kwamen dan ook in grote getale naar de voederplaats en het vijvertje voor de fotohut. Eten om de nodige energie binnen te halen en drinken en baden om de dorst te lessen en af te koelen. Niet alle vogels gaan in de volle zon zitten. Er zijn er ook die liever in de schaduw blijven. De vogels moeten de hitte wel trotseren, ze hebben geen andere keuze.

 De Winterkoning Juveniel trotseert een hete zomer.

Ook deze jonge Winterkoning had het warm. Het is een jonge vogel die meteen te maken krijgt met de hitte. Het is een klein gedrongen, zandbruin vogeltje van bijna tien centimeter met een opgewipt staartje. Zijn zang is helder, met vibrerende scherpe trillers. De lichaamslengte bedraagt 9 tot 10 cm. De winterkoning heeft zich aangepast aan zowel bosrijke als open gebieden zoals boomloze eilanden. Verder broedt de vogel in parken en tuinen. Belangrijk is dat zich ergens dichte struwelen bevinden zoals heggen, braamstruiken of dichte vegetaties bij water.

Winterkoninkjes eten voornamelijk insecten en spinnen. Ze kunnen tot drie nesten per jaar hebben, met vijf à acht jongen per nest. Deze nesten worden in het voorjaar door het mannetje gemaakt, in heggen, struiken en takkenbossen op een hoogte van ongeveer een meter boven de grond. Hij maakt er meestal ook meerdere per territorium.

 De Pimpelmees en de Koolmees juveniele spreiden de vleugels in de volle zon.

Veren zijn erg belangrijk voor vogels en hebben meerdere functies zoals vliegen, isolatie, camouflage of pronken en het afstoten van water. Vogels zijn er dan ook zuinig op en poetsen hun veren uitvoerig. Tijdens het poetsen worden stof, vuil en parasieten verwijderd. Vogels zitten of liggen ook vaak met gespreide vleugels vol in de zomerzon. Heel warm natuurlijk, maar door de hoge temperatuur nemen luizen en mijten de benen. Het wordt ze te heet onder de voeten. Dat is de vogel wel even wat hijgen en puffen waard.

Tijdens het baden in water worden voornamelijk stof en vuil verwijderd. Daarna wordt het verenkleed ingevet of geolied, zodat de veren flexibel en waterafstotend blijven. Als ze gebaad hebben moeten de veren nog even glad gestreken worden. Daar nemen ze ook de tijd voor. Met ‘wax’, afkomstig van een klier bij de staart, worden de veren ingevet om waterafstotend te maken. Het gladstrijken van de veren is nodig om ze in goede conditie te houden. Dit gladstrijken van de veren begint de vogel door de snavel over een stuitklier onderaan de staart te wrijven. Het stof en de parasieten die tijdens het wassen niet weggespoeld zijn worden alsnog van de veren weg gewreven.

Zwartkop (vrouw), een bad of liever in de schaduw. Rechts onder: Juveniel man. Het bruin op het kopje verdwijnt en zal zwart worden.

De zwartkop is van kop tot staart ongeveer net zo groot als een koolmees, alleen heeft de zwartkop een kortere staart als de koolmees en heeft de zwartkop een iets zwaarder lijf. De zwartkop dankt zijn naam aan de zwarte pet op zijn kop, die alleen het mannetje draagt. Het vrouwtje heeft een roestbruine pet. Bij het mannetje is de rest van het verenkleed grijs, bij het vrouwtje grijsbruin. Een jong mannetje heeft in de winter een zwarte pet, met bruine vlekken. De zwartkop vliegt weinig en laat zich vooral horen.

De Tjiftjaf blijft een fel baasje en vliegt heen en weer.

De tjiftjaf is een klein zangertje. Zonder al teveel echt opvallende kenmerken. Tjiftjaffen lijken sterk op fitissen. Er zijn echter wel een aantal verschillen. Allereerst zijn in het voorjaar de mannetjes makkelijk uit elkaar te houden op grond van hun zang. Een tjiftjaf roept min of meer zijn eigen naam (hoewel het vaak eerder een tjaftjif is, dan een tjiftjaf) een fitis heeft een beetje een aflopend riedeltje dat hoog begint en laag eindigt.

Maar er zijn meer verschillen.Allereerst de subtiele verschillen. Deze zijn vaak een goede aanwijzing maar niet echt harde kenmerken. De poten van een tjiftjaf zijn over het algemeen donkerder dan van een fitis. Verder is een tjiftjaf vaak wat treurig groen/ bruin/ olijf gekleurd en een fitis vaak wat levendiger groen/ geel/ wittig gekleurd. Fitissen hebben een iets markantere koptekening omdat de wenkbrauwstreep vaak wat lichter van kleur is en wat langer is dan bij de tjiftjaf. Een tjiftjaf is ten opzichte van een fitis vaak wat compacter, een fitis juist wat langgerekter.

Fitissen hebben ook een langere vleugel dan een tjiftjaf, in het veld is soms de langere handpenprojectie van de fitis te zien.