donderdag 6 oktober 2022

Nieuwe vindplaats Kroontjesknotszwam

Drie jaar geleden (16 oktober 2019) vond ik de zeldzame Kroontjesknotszwam op Landgoed Wellenseind. Van de week vond ik nabij de Hulselse Staat ook een groepje van deze zeldzame soort. Deze keer op 4,5 Kilometer (hemelsbreed) van de eerdere vindplaats. Omdat de vindplaats op privéterrein ligt, kan ik over de exacte locatie niets zeggen.


De kroontjesknotszwam is een zeer zeldzame zwam, de eerste Nederlandse vondst van de kroontjesknotszwam dateert van 1996 (zie Verspreidingsatlas). Van 1990 tot heden zijn er 259 vindplaatsen bekend. Daar komt er nu weer één bij. De kroontjesknotszwam of vertakt kroonknotsje heeft een eenjarig vruchtlichaam, 4-12 cm hoog. De rechtop staande takken zijn kandelaarachtig vertakt. De uiteinden zijn afgeknot, bekerachtig verdiept en als een kroontje getand. De kleur is bleek vleeskleurig tot beige of okergeel. Het vlees is geelwit, bij kneuzing bruin verkleurend en de geur is scherp kruidig. Je kunt ze vinden van juli t/m november op liggende ontbaste stammen van naald- en loofbomen. Het epitheton pyxidatus betekent "doosachtig" - een verwijzing naar deze vorm. Artomyces pyxidatus kan gedurende het groeiseizoen overal in Noord-Canada worden waargenomen. Het is een wijdverbreid verspreide soort, maar ongewoon in West-Europa. De schimmel produceert zijn harde, koraalachtige vruchtlichamen op groeiend hout. Basidia en basidiospores worden geproduceerd op het oppervlak op liggende ontbast hout.

In Nederland werd de soort pas in 2007 ontdekt maar foto's uit 2004 tonen aan dat de soort toen al in Nederland bij Valkenswaard voorkwam. Aanvankelijk werd als Nederlandse naam vertakt kroonknotsje gebruikt, maar kroontjesknotszwam heeft de voorkeur. Bij de eerste vondst in de duinen stelde het vrij kleine exemplaar van de Kroontjesknotszwam plaatselijke mycologen voor determinatieproblemen. De soort ontbreekt namelijk in de courant gebruikte zwammenliteratuur en lijkt enigszins op de Rechte koraalzwam. Die groeit eveneens op dood hout en heeft ook rechtopstaande, ranke vertakkingen. De Rechte koraalzwam is echter niet zo wit en vaak kleiner dan de Kroontjesknotszwam. Vooral de structuur aan de uiteinden van de vertakkingen verschilt: daar vind je de ‘kroontjes’ van de Kroontjesknotszwam, die ontbreken bij de veel algemenere Rechte koraalzwam. Aanvankelijk werd als Nederlandse naam vertakt kroonknotsje gebruikt, maar kroontjesknotszwam heeft de voorkeur.