zondag 14 februari 2021

Laatste sneeuw en ijsdag deze winter?

De ijsvloeren konden vannacht weer wat aandikken, met temperaturen van rond de -10 graden. De zon schijnt vandaag weer volop. Maar de weergoden stellen dooi in het vooruitzicht. De temperatuur loopt nu al tot iets boven nul. De voorspellingen wijzen op dooi. Vannacht blijft het in de Brabantse Kempen iets boven nul, en rond een uur of drie kan het licht beginnen met regenen. Maandag (morgen) loopt het kwik langzaam op tot 5 graden boven nul.


Deze sneeuwperiode was er een die we lang niet hebben gehad. Maar daar lijkt nu ook weer een einde aan te komen.

In de loop van zondag zien we wel bewolking toenemen en in de zuidelijk helft van het land loopt de temperatuur ’s middags op tot zo’n 3 tot 6 graden. De lucht is dan nog wel heel droog dus het ijs zal er niet direct onder lijden. In de avond en nacht zal de bewolking verder toenemen en komt zachtere lucht naderbij. Op de meeste plaatsen gaat het nog wel een graadje vriezen.

De komende dagen is het bewolkt en is de kans op neerslag hoog in de Kempen, met morgen natte sneeuw en dinsdag regen. De temperatuur stijgt tot 10 °C overdag en 4 °C 's nachts. De wind waait uit het zuiden en is matig, windkracht 4. Vanaf woensdag neemt de kans op neerslag af. Tijdens mijn wandeling in de Hulselse Staat merkte ik al dat de zon van de kracht had om hier en daar iets van dooi te laten ontstaan.


Vroeger zei men dat strenge vorsthet ongedierte helpt verminderen. Heeft dat dan ook een gunstig effect op de eikenprocessierups. Vooral de temperatuur in maart en in mindere mate februari bepaalt wanneer de eikenprocessierupsen uit hun ei komen. Voor zover nu bekend maakt het voor de overlevingskansen en populatieontwikkeling niet uit of een winter warm of koud is. Twee weken diepvries doet de rupsen niets. Eikenprocessierupsen gaan als ei de winter door. De rupsjes liggen in feite al maanden - vanaf augustus/september - klaar in hun ei, wachtend op de komst van het voorjaar. Als je de eitjes nu open zou maken, kruipen ze er gewoon uit. De afgelopen 16 jaar kwamen de eerste eikenprocessierupsen gemiddeld op 8 april uit het ei. Uit een nieuwe analyse blijkt dat de uitkomstdatum over het algemeen niet zo heel veel beïnvloed wordt door de januaritemperatuur. De temperatuur in maart, en in mindere mate de temperatuur in februari, blijkt het meest bepalend voor de uitkomstdatum.

Een strenge winter doet wel veel vogels de das om die van vis leven. Als ze daar niet meer bij kunnen, hebben ze niets te eten. Als in een periode met strenge vorst alles is dicht gevroren is het snel gedaan. De enige hoop voor deze vogels is stromend water, zoals beken en rivieren. De IJsvogel, Roerdomp, Rallen, reigers en nog een aantal, jagen op vis en wat er nog meer leeft in water- of moerasgebieden. Ook uilen hebben het moeilijk nu er een dik sneeuwtapijt ligt. De muizen zitten onder de sneeuw en vaak ook in hun ondergrondse gangen.

Laat hopen dat de dooi niet te laat komt voor de kwetsbare vogels. De IJsvogel heeft al meerdere keren een flinke klap te verduren gehad. De laatste twee relatief strenge winters hebben de ijsvogels het al flink voor de kiezen gehad. Hoewel de naam anders doet vermoeden, hebben ijsvogels helemaal niets met ijs en kou. Omdat ze eigenlijk volledig afhankelijk zijn van kleine visjes, wordt het bij ijs en sneeuw erg lastig om aan voedsel te komen. Tijdens de laatste strenge winters is het ijsvogelbestand dan ook behoorlijk afgenomen. Het afgelopen seizoen hebben de sterkste overgebleven ijsvogels weer een flink aantal jongen moeten produceren om het winterverlies (deels) te kunnen compenseren.