donderdag 11 februari 2021

Dit Groote Beerze tracé wordt heringericht

Dit jaar staat de herinrichting van Tracé 1 op het programma. De droogte van de afgelopen jaren eist zijn tol. In de winter en voorjaar valt vaak meer water dan de beken en rivieren af kunnen voeren. In de zomer is het veel te droog als het maanden niet, of nauwelijks regent. Het plan dat Waterschappen en terreinbeheerders uit gaan voeren is er op gericht om bij extreme regenval het water te bergen en langer vast te houden. Gekanaliseerde beken en rivieren voeren water zo snel af dat het zonder hoog gedraaide stuwen het regenwater binnen een paar dagen al de Noordzee bereikt heeft. Beken met veel kronkels (meandering) remmen de stroom waardoor het water langer de tijd krijgt om in de grond weg te zakken.


Hier komt een voetgangersbrug en een voorde, een doorwaadbare passage waar ruiters te paard naar de overkant kunnen.

Waterschap De Dommel is enkele jaren geleden begonnen met het beekherstelproject van de Groote Beerze. Het beektje vindt zijn oorsprong in de Belgische Lommel en vervolgt zijn weg de Pilis (Bergeijk), om later door de Pals (Bladel), als Aa of Goorloop tussen Bladel en Hapert over te gaan als Groote Beerze. De van oorsprong kronkelende beek is tijdens de ruilverkaveling in de zeventiger jaren recht getrokken. Het water stroomt sindsdien te snel het gebied uit. Klimaatveranderingen veroorzaken extreme regen en droogte. Het stelsel van beken, sloten en stuwen is daar niet op berekend. Nu wordt het watersysteem zo ingericht, dat het ook in de toekomst het water kan bergen en langer vast kan houden zonder te natte akkers. In natte tijden krijgt het water meer ruimte. Om te voorkomen dat tijdens droge tijden het water op is wordt het langer vast gehouden. Tegelijkertijd worden maatregelen getroffen om bijzondere natuur te beschermen of te herstellen, met als doel om ook het stikstofprobleem aan te pakken. Verder komt er ook ruimte voor recreatie. Er komen wandelroutes met twee voetgangersbruggen, zodat wandelaars van de natuur kunnen genieten en een rondje kunnen volgen waarbij men niet de zelfde weg terug hoeft te volgen om weer naar de overkant te geraken.


Wat bij de Ruilverkaveling werd gekanaliseerde wordt weer gemeanderd.

Kempische beken zoals de Reusel, Groote Beerze, Kleine Beerze, Gender en Keersop zorgden tot midden vorige eeuw dikwijls voor wateroverlast. Het viel vooral 's winters niet altijd mee om met droge voeten in Netersel te geraken. Om van Netersel naar Casteren te geraken moest men bij de brug over de Groote Beerze vaak door het water baden daar de beek daar buiten zijn oevers getreden was. Later werd dat euvel verholpen door de bouw van een stenen brug, tegelijk met de aanleg van een verhoogde weg tussen beide dorpen. In de jaren zestig van de vorige eeuw deed de ruilverkaveling zijn intrede en gelijk daarmee opgaand werden ook de beekjes in het Kempense landschap gekanaliseerd. Het water stroomde zo door de recht gemaakte en verbrede beken snel weg. De gebieden die te vaak overstroomden, moesten droog blijven. Den Bosch heeft door de snelle waterafvoer veel last gehad van al dat water, dat uiteindelijk via verdere beekjes en rivieren door de Brabantse hoofdstad stroomde. In de zomer was het dan weer te droog, omdat het water niet lang genoeg werd vastgehouden. In de bovenloop van de Kempense beken moesten de boeren dan extra beregenen, omdat het daar te snel droog werd, met gevolg dat het grondwaterpijl nog verder daalde. Met de herinrichting moet het tij gekeerd worden.


Stuwen worden geruimd. Het water legt na de meandering een langere weg af waardoor het pijl hoger blijft. Deze bomen krijgen natte voeten.

Om het water langer vast te houden worden de flanken langs de beek uitgegraven. De grond die daarbij vrij komt wordt gebruikt om de beek ondieper te maken. Projectleider Ted van Paassen van Waterschap De Dommel: "De kennis die we hiervoor nodig hebben, is vooral aanwezig bij de grondeigenaren en grondgebruikers in het gebied. Samen met ZLTO en gemeenten bereiden we nu een aanpak voor om deze kennis op te gaan halen." Gezamenlijk wordt bekeken waar meer stuwtjes kunnen worden geplaatst in de sloten van het watersysteem. "Aan de Westelbeersedijk wordt op dit moment door de grondeigenaar een klimaatbuffer aangelegd. Dat is een lage zone van in totaal 40 meter langs de sloot. Hier kan in natte periodes meer water vast worden gehouden en langzaam infiltreren in de bodem."