De kleine Tjiftjaf neemt een bad

Vanmorgen kwam de Tjiftjaf een bad nemen in het vijvertje voor mijn fotohut. Waarschijnlijk was dat niet om af te koelen, maar on zich te ontdoen van parasieten en / of stof. Vanochtend was het door de ochtendmist nog lekker koel. Vorig jaar was een slecht jaar voor de vogels in de grote tuin bij onze schuur en de fotohut. Dat kwam door de verstoring die veroorzaakt werd bij het vervangen van het asbesthoudende dak van de veldschuur die daar middel in de tuin staat. Nu alles tot rust is gekomen en de struiken weer zijn opgegroeid is de tuin weer het vogelparadijs die het eerder ook was.

De Tjiftjaf is een kleine en snel beweeglijke vogeltje van slechts 11 cm.

Veel zangvogels, zoals deze Tjiftjaf, nemen eerst een bad voordat ze gaan poetsen. In de natuur hebben vogels verschillende mogelijkheden om zichzelf schoon te houden. Dit kan bijvoorbeeld in een waterplas of in een riviertje met een ondiep uitlopende oeverkant. Andere vogels zitten of liggen met gespreide vleugels vol in de zomerzon, zoals de Boomklever dat gisteren deed. Dat is natuurlijk heel warm, maar door de hoge temperatuur nemen luizen en mijten de benen. Het wordt ze te heet onder de voeten. Dat is de vogel wel even wat hijgen en puffen waard.

Sommige vogels zijn liever lui en laten hun veren schoonmaken. Er zijn Gaaien die expres in een mierennest gaan staan en de mieren parasieten uit hun verenkleed laten halen.

De tjiftjaf is een klein zangertje. Zonder al teveel echt opvallende kenmerken. Een deel van de populatie trekt in de winter naar het zuiden. Een ander, steeds groter wordend deel, over wintert hier.

Tjiftjaffen lijken sterk op fitissen. Er zijn echter wel een aantal verschillen. Allereerst zijn in het voorjaar de mannetjes makkelijk uit elkaar te houden op grond van hun zang. Een tjiftjaf roept min of meer zijn eigen naam (hoewel het vaak eerder een tjaftjif is, dan een tjiftjaf) een fitis heeft een beetje een aflopend riedeltje dat hoog begint en laag eindigt. Beide geluiden zijn hier op de site bij de soortoverzichten te beluisteren.

Maar er zijn meer verschillen. Deze zijn echter wel wat lastiger. Allereerst de subtiele verschillen. Deze zijn vaak een goede aanwijzing maar niet echt harde kenmerken. De poten van een tjiftjaf zijn over het algemeen donkerder dan van een fitis. Verder is een tjiftjaf vaak wat treurig groen/ bruin/ olijf gekleurd en een fitis vaak wat levendiger groen/ geel/ wittig gekleurd. Fitissen hebben een iets markantere koptekening omdat de wenkbrauwstreep vaak wat lichter van kleur is en wat langer is dan bij de tjiftjaf. Een tjiftjaf is ten opzichte van een fitis vaak wat compacter, een fitis juist wat langgerekter. Fitissen hebben ook een langere vleugel dan een tjiftjaf, in het veld is soms de langere handpenprojectie van de fitis te zien.