maandag 22 mei 2023

Mistige waterbergingsplas aan het Schotelven

Vorige week fotografeerde ik geoorde futen op de nieuwe waterbergingsplas aan het Schotelven ten zuiden van de Neterselse Heide. Vanmorgen was het mistig. Ik was benieuwd wat er vanmorgen aan vogels te zien zou zijn, dus ging ik voor de zekerheid met 2 camera's op pad. De vogels die er wel zaten gingen voor een groot deel op in de nevel die over het water hing, maar de Geoorde futen waren er niet. Met mijn oude Nikon D300 maakte ik deze foto's, waar de mist minder opvalt als in werkelijkheid.


De waterbergingsplas is ongeveer 4 ha groot. Ruim 400 meter lang en op het breedste punt 125 meter.

Waterberging is het tijdelijk opvangen van (regen)water in de bodem, sloten, beekjes rivieren, meren, plassen en overige waterbergingsgebieden. Bij een onverharde bodem kan het water in de bodem sijpelen. Dit zakt geleidelijk uit naar het grondwater. Vanuit daar vindt het water zijn weg naar bronnen, beken en rivieren. Vegetatie zorgt voor een geleidelijke opname van het water in de bodem en beschermt deze tegen uitdroging en erosie. Plantenresten, bodemdieren en humus zorgen ervoor dat water in de bodem wordt vastgehouden. Een bijkomend voordeel van waterberging is dat het opgevangen water bij droge periodes kan worden benut. Nu het grondwaterpeil erg hoog is zal het geborgde water nog geruime tijd aan de oppervlakte bijven. Zo onstaan waterplassen die een vergelijkend karakter hebben als heidevennen. Als het gebied lange tijd met water gevuld blijft, komt er ook vis in het water en zullen libellen hun eitjes af gaan zetten. Ook het vogelleven neemt snel toe.


De Geoorde Fuut behoort tot de fuutachtigen. De Geoorde Fuut is iets groter als de Dodaars. In de winter lijken de twee soorten veel op elkaar, maar de geoorde fuut mist de witte snavelpunt. De geoorde fuut heeft een iets opgewipte snavel en een rond kopje. De broedgebieden worden merendeels vanaf april bezet. Dit duurt tot begin augustus. Nieuw ontstane natte natuur wordt benut, zij het soms tijdelijk. De landelijke aantallen namen tussen 1980 en 2000 toe van enkele tientallen tot enkele honderden paren. Sindsdien schommelen ze. In de beste jaren zijn er meer dan 500 broedparen aanwezig, voor West Europa een fors aantal. Zoals andere futen maken de Geoorde futen een drijvend nest, veelal goed verstopt in vegetatierand maar soms open en bloot. Eileg doorgaans in mei en eerste helft juni. Eén tot twee broedsels per jaar, meestal 3-4 eieren, broedduur 20-21 dagen, jongen na 4-6 weken zelfstandig. Of het hier ooit tot broeden komt..... Laten we het hopen.


Het oorspronkelijke Schotelven van voor 1950 bestaat niet meer. Bij de landbouwontginning rond 1950 is het Schotelven verdwenen. Het nabij gelegen Staakven bestaat nog wel, maar ligt binnen de het Natura 2000 gebied, Neterselse Heide. Omdat het daar een rustgebied betreft is niet toegankelijk voor publiek. Bij de herinrichting van het Dal van de Groote Beerze en Natte Natuurparel De Utrecht, waar de Neterselse Heide ook onder valt, is het Natura 2000 gebied uitgebreid. Een brede strook landbouwgrond is aangekocht, waar de voedselrijke toplaag vanaf is geschraapt is omgevormd tot natuurgebied. Oude plantenzaden die in de diepere bodem zijn overgebleven kiemen nu en krijgen meer kans op overleven doordat de grond die nu is blootgelegd arm aan voedsel is. Als de vernatting van het gebied stand houdt, krijgt ook deze plas de kans om zich te ontwikkelen.