vrijdag 10 september 2021

Uitgedroogde en verkleurde Heksenboter

Het gele plasmodium van Heksenboter kan zich verplaatsen. Heksenboter komt algemeen voor op dood hout. Ik zag vanmorgen een verkleurde vorm. Normaal zijn ze geel, soms zijn ze wit, deze is enigzins rood/bruin. Of de verkleuring te maken heeft met de warme september dagen weet ik niet. Normaal is het slijmerig, deze was enigszins taai / verhard. Heksenboter is een slijmzwam die zich voedt met micro-organismen.


Bruine vorm van Heksenboter. Een uitgedoogde vorm, tijdens warme september dagen.

Heksenboter of runbloem (Fuligo septica) is een slijmzwam in de familie Physaraceae. Het bestaat uit een geel plasmodium dat zich kan verplaatsen en daarbij een vaak glanzend kruipspoor achterlaat. Heksenboter voedt zich met micro-organismen. Hij komt algemeen voor op dood hout. De zwam kent verschillende tinten van meestal heldergeel. Het uiterlijk is een onregelmatige kussenvorm van 2-13 cm doorsnede en niet hoger dan 3 cm. Heksenboter voelt ruw aan en is sponzig, bros en teer.

Net als andere plasmodiale slijmzwammen heeft Heksenboter een levenscyclus met verschillende stadia. Als spore wordt het gemakkelijk passief verplaatst, bijvoorbeeld door de wind en door insecten. De spore is haploïd en na versmelting van een complementaire spore ontstaat een flagellate cel met één celkern. Deze groeit uit tot een plasmodium met een groot aantal celkernen. Het plasmodium is omgeven met een eenvoudig membraan en kan zich op eigen kracht verplaatsen. Ten slotte verhardt het plasmodium aan de buitenkant en vormt daar sporen, en dan begint de cyclus opnieuw.


In een Braziliaans onderzoek werd geconcludeerd dat de sporevorming van heksenboter bevorderd wordt door regenval. Overigens wordt de aanwezigheid van Heksenboter op bagasse van suikerriet beschouwd als een risico voor de werkers: het veroorzaakt allergieën en andere ziekten. Heksenboter bevatte in een Duits onderzoek 240 maal meer zink dan de omgeving, en ook de gehaltes aan koper en cadmium waren veel hoger dan de omgevingswaarden. Het gehalte aan calcium was 11% van het drooggewicht van het organisme.

De slijmzwam komt over de hele wereld algemeen voor en heeft namen als "Troll butter", "Dog vomit slime" (Engels) en "Trollsmör" (Zweeds).