De Kampina is een natuurgebied met bos, heide en beekdalen in de provincie Noord-Brabant, gelegen tussen Boxtel en Oisterwijk. Het gebied is sinds 1929 grotendeels eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten en is ruim 1200 hectare groot.
Een grasveld vol spinnenwebben.
Naar het westen toe sluit de Kampina aan bij de Oisterwijkse Bossen en Vennen. Naar het oosten toe sluit het gebied bijna aan bij de Mortelen; het Banisveld is een natuurontwikkelingsgebied waar een gat tussen deze beide grote natuurgebieden wordt opgevuld. Daarmee vormt de Kampina een belangrijke schakel van 'het Groene Woud', een samenhangende cluster van grote natuurgebieden in het midden van Brabant tussen Tilburg, 's Hertogenbosch en Eindhoven.
De Kampina is een gevarieerd natuurgebied met een uitgestrekt heide, dennenbossen en vele vennen. Centraal ligt de grote Kampinase Heide die gesierd wordt door talrijke vennen zoals als het Belversven, meer beschut liggen de Huisvennen en de Zandbergsvennen, die bijzonder rijk zijn aan libellensoorten. Over de heide klinkt de zang van de wulp. De heide is hier en daar venig en kent bijzondere soorten als lavendelheide. Vooral aan de noordzijde en de oostzijde liggen uitgestrekte (aangeplante) dennenbossen.
De Beerze meandert door het zuidoostelijke gebied van Kampina.
Er lopen ook twee beken door de Kampina, de Beerze en de Rosep, meanderend door het gebied. Dankzij de inspanningen van Pieter van Tienhoven (van 1907 tot 1953 penningmeester van de Vereniging Natuurmonumenten) zijn zij voor de golf van ruilverkaveling en kanalisaties gespaard gebleven, waar het natuurschoon langs zoveel andere beken ten onder aan is gegaan. De Beerze is een middelgrote beek met een omvangrijk moerassig beekdal. In de Smalbroeken, een vaak inunderend deel van dat dal, groeien zware moerasbossen van onder andere zwarte els met lianen als hop en kamperfoelie, waarin zich de blauwborst en de sprinkhaanrietzanger verschuilen. In de moerassen en graslandjes komen gagelstruwelen, beenbreek en zeggesoorten voor. De Rosep is binnen de Kampina maar een bescheiden stroompje zonder veel dalvorming. In de Kampina leven verschillende amfibieën waaronder sinds mei 2016 ook de boomkikker.
De Beerze van Aa tot Dommel
De (Grote) Beerze is ruim opgevat een beek die als 'Aa of Goorloop' in Bladel / Hapert nabij de Belgische grens ontspringt, meerdere zijbeken in zich opneemt (waaronder het 'Wagenbroeks loopje', 'Heiloop' en 'Koevoortse loop') en zich uiteindelijk nabij Boxtel splitst in een oostelijke tak die uitmondt in de Dommel en een westelijke tak die uitmondt in de Esschestroom, die bij Halder ook in de Dommel uitkomt. Strikt genomen begint de Beerze bij het landgoed Baest, waar de Grote Beerze en de Kleine Beerze samenstromen. Vervolgens stroomt de beek langs Spoordonk en de Kampina naar Lennisheuvel, waar de Beerze ook als Smalwater te boek staat.
(Om een watermolen bij Boxtel aan te drijven is daar rond 1200 een aftakking gegraven die in de Dommel uitkomt. Deze aftakking heette oorspronkelijk Molengrave of Molengraaf, staat op latere kaarten ook als Stroom genoemd, maar draagt officieel de naam Smalwater).
De oorspronkelijke beek heeft nu meer van een zijtak die bij Esch in de Esschestroom uitmondt. Deze tak heet Kleine Aa, Kleine Dommel, of Dommeltje, maar is per abuis ook wel eens als Smalwater aangeduid. De Beerze loopt voor een groot deel door natuurgebieden en heeft dan ook op veel plaatsen haar oude meanderende loop behouden. Wel zijn op een aantal plaatsen omleidingen aangelegd. In de periode 1990-1999 is bij Viermannekesbrug een overstromingsgebied voor de Beerze gerealiseerd van zo'n 50 hectare. Het gebied staat ongeveer drie maanden per jaar onder water.
Kampina: links het informatiebord aan de karkeerplaats, rechts Huize Kampina.
Een mooie witte woning doemt op in het bos. We zijn bij Huize Kampina! Het huidige huis ziet er bijna net zo uit als het eerste huis, dat in 1944 door de Duitsers is vernietigd. Na de Tweede Wereldoorlog is dit huis in 1947 herbouwd voor de toenmalige boswachter Van Ham. Daarna heeft het huis altijd dienst gedaan als boswachterswoning tot 1996. Vanaf toen, tot 2008 werd het verhuurd, waarna het in erfpacht verkocht is. Dit houdt in dat de grond nog steeds in eigendom is van Natuurmonumenten.
Links: Een web met de Kruisspin (onderkant) - Rechts: een jonge Lijster
Weidebeekjuffer: links het vrouwtje - rechts het mannetje
Volgende wandeling over Kampina
Wij gaan onze vervolgwandeling op Kampina beginnend bij het Kogelvangersven. In de 18de eeuw oefende de gendarmerie hier haar schietkunsten, door over het ven in de zandwallen te schieten. Net als de andere nabijgelegen vennen wordt het Kogelvangersven door regenwater gevoed. Hierdoor zijn de vennen voedselarm en groeien er kenmerkende planten zoals zonnedauw, lavendelheide en veenbes. Natuurmonumenten wil in dit door naaldbomen dichtgroeiende gebied stuifzand en heide weer een kans geven. Daarom zie je dat wij aan de andere kant van het Kogelvangersven een aantal bomen gekapt hebben. De wind krijgt hier weer vrij spel, dit kun je zelf ervaren. Hierdoor groeit het gebied niet meer dicht en wordt de natuur hier aantrekkelijker voor de heide en bijvoorbeeld de nachtzwaluw en zandbij.
Boven: een deel van het informatiebord en de kaart met de rode pijl waar de volgende wandeling start.
Onder: het kogelvangersven, waar wij de volgende wandeling willen starten.
Onder: het kogelvangersven, waar wij de volgende wandeling willen starten.
Mijn beoordeling over dit gebied:
