maandag 14 februari 2022

De Spreeuwen gaan zingend het voorjaar in

Het voorjaar hangt in de lucht. Vogels voelen dat perfect aan. Vanmiddag zag ik de een spreeuw op de rand van een schoorsteen zingen. Een voorbode van een naderend voorjaar. Valentijnsdag voor de vogels? Een vrouwtje lokken en een broedterritorium uitzetten zijn het doel van het zingen.


Een van de eerste voorjaarszingende Spreeuwen. Het voorjaar komt er aan.

Zingende Spreeuwen zegt nog niets over nestvorming. Spreeuwen broeden wel steeds vroeger. De meeste jongen vlogen de afgelopen jaren al begin mei uit en dat is zeker tien dagen vroeger dan normaal. Sinds 1984 was de trend midden mei, maar gaandeweg is dat een week vroeger geworden. Maar Spreeuwen zijn voor het voeden van de jongen ook afhankelijk van insecten, aaltjes en emelten (larven van de Engerlingen en langpootmug) en rupsen. Rubsen zijn er pas als er blad aan de bomen komt.

Bij een relatief warm voorjaar lopen de bomen en struiken sneller uit als tijdens een lang koud voorjaar, zoals vorig jaar. Dus zie je de bomen en struiken uitlopen dan weet je dat de oudervogels jongen in het nest kunnen hebben. Mezen en andere zangvogels die afhankelijk zijn van rupsen en andere ongewervelde voelen het perfect aan wanneer ze met het broeden moeten beginnen. Zijn ze te vroeg dan hebben ze geen of te weinig voedsel voor de jonge, zijn ze te laat dan is de rupsenpiek mogelijk al voorbij.

Het jaar 2014 werd door Sovon en Vogelbescherming uitgeroepen tot het Jaar van de Spreeuw. Al behoort de Spreeuw tot de meest algemene soorten ter wereld, in Nederland nam hij als broedvogel sterk in aantal af. De precieze oorzaken van de achteruitgang zijn nog niet bekend. Het broedsucces en percentage jongen dat het eerste jaar overleeft, lijken van invloed te zijn op de achteruitgang. De kennis hierover is echter beperkt. Daarom werd er een onderzoekprogramma opgezet. Dat was in 2014. 100 broedparen in nestkasten werden nauwkeurig gevolgd met camerabeelden.

De sterke afname in vooral Noordwest-Europa bleek samen te hangen met intensivering van het graslandgebruik. Weinig maar wel grotere percelen grasland zijn voor Spreeuwen (die relatief dicht bij huis foerageren) ongunstiger dan veel kleine percelen nabij de nestplek. Bovendien nam de aanwezigheid van overdag grazend vee sterk af. Grasland dat alleen eenmaal in de zoveel weken gemaaid wordt, is voor voedselzoekende Spreeuwen minder profijtelijk dan permanent beweid grasland.