Mijn visuele natuurverhalen

Mijn naam is Jozef van der Heijden. Ik woon in de Brabantse Hulsel. Ik fotografeer al sinds de 70er jaren. Ik begon met een kleinbeeld fotocamera en een Super 8 filmcamera met geluidsregistratie. Op de boerderij filmde ik Groenlingen en Kneuen die de jongen op hun nest verzorgde. Mijn interesse gaat naar de natuur in het algemeen. Van vogels tot paddenstoelen, mossen, korstmossen en  landschappen. Maar vogels fascineren mij wel het meest. Daarnaast ben lid van diverse natuurbescherming organisaties.
(zie de logo's hieronder)

Volg mij op: en met jozefvanderheijden-foto.nl. Onderwerpen: Alles wat de natuur gedurende de jaargetijden bieden.
Bezoek ook mijn YouTube kanaal; youtube.com/JozefvanderHeijden met 330 video's en 835 abonnees.

Abonneer op mijn kanaal

Vogelkijkhut in Kooldries Hoofsweer - Sint Lenaarts

De route naar de vogelkijkhut in natuurgebied Kooldries-Hoofsweer begint, komend van het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten over de N133, in de zijstraat van "Klein-Veerle", die naar het bosgebied leidt. De asfaltweg gaat over in een zandweg die even verder naar links afbuigt. Daarna gaat de route als maar recht door, waar je de vogelkijkhut aan de linker kant aantreft.

Vogelkijkhut in Kooldries Hoofsweer - Sint Lenaart

Aan de zuidkant van het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten op grondgebied van het Belgische Sint-Lenaarts, gemeente Brecht ligt het natuurgebied Kooldries en Hoofsweer. Aan de voormalige kleiputten - waar de grondstoffen werden opgegraven de baksteen fabrieken in de regio - is een vogelijkhut gerealiseerd. Een bezoekt aan Natuurgebied Kooldries en Hoofsweer in Sint-Lenaarts is pas geslaagd als je de vogelkijkhut hebt aangedaan. Neem zeker de tijd om vogels te spotten dankzij de vogelkijkwand aan de grootste van de 17 kleiputten.

De Kooldries meet 17 hectare en het Hoofsweer meet 30 ha. Kooldries kwam in beheer bij Natuurpunt en Hoofsweer bij het Agentschap Natuur en Bos. Uiteindelijk werden deze gebieden samengevoegd, maar het beheer bleef in handen van voornoemde organisaties. Dit gebied is een restant van de vroegere steenfabrieken. Tijdens het graven van het Kempisch Kanaal in de negentiende eeuw stootte men in de streek op omvangrijke kleilagen. Onmiddellijk naast het kanaal ontstonden er talrijke steenfabrieken, die van de klei gebruik maakten. Zij lieten vele kleiputten in het landschap achter.

Vogelkijkhut Hoofsweer, Natuurgebied Kooldries - Sint-Lenaarts (Brecht)

De ligging naast het kanaal creëert een wisselwerking tussen het uitdrogen en vernatten van de onderliggende kleilaag. Dit zorgt voor een unieke fauna en flora. Een verscheidenheid aan planten waaronder de zeldzame ronde zonnedauw, libellen en vlinders en vele vogelsoorten die je kan bewonderen aan de kleiputten. Het gebied is enkel toegankelijk voor wandelaars en honden moeten aan de leiband blijven.

In de Kooldries komen zeven soorten amfibieën voor: bruine en groene kikker, pad en vier soorten watersalamanders. In sommige vijvers, waar vissen zwemmen, tref je weinig of geen salamanders aan, in andere zijn ze talrijk. De grootste en ook zeldzaamste is de kamsalamander, die hier in drie vijvers rondzwemt. Poelen en vijvers zijn van levensbelang voor amfibieën. In het water komen veel kleine waterdiertjes voor die als voedsel dienen. In de paartijd zetten de amfibieën hun eitjes af in het water, veelal verscholen tussen de vegetatie. Om een populatie gezond te houden is een uitwisseling van dieren uit verschillende waterpartijen noodzakelijk. In heel Vlaanderen werkt Natuurpunt aan de bescherming van waterrijke gebieden om de overlevingskansen van amfibieën te vergroten.

Waarnemingen.be meldt soorten als: Aalscholver, Blauwe Reiger, Brilduiker, Dodaars, Fuut, Geoorde Fuut, Grote Canadese Gans, Grote Zaagbek, Grote Zilverreiger, Kleine Zilverreiger, Knobbelzwaan, Kolgans, Kuifeend, Meerkoet, Nonnetje, Ooievaar, Pijlstaart, Purperreiger, Roerdomp, Slobeend, Smient, Visarend, Wilde Zwaan, Wintertaling, Witgat, Witoogeend, Zomertaling en Zwarte Zwaan.

Start de wandeling bij Taverne Cuvée Hoeve. Het zijn avontuurlijke wandelroutes waarvan de paden niet verhard zijn. Het is dan ook raadzaam om goed wandelschoeisel aan te trekken en bij slecht weer laarzen.

Wandelen in Kooldries en Hoofsweer. tartpunten: Kooldries, Boudewijnstraat, 2020 Sint-Lenaarts Sint-Lenaarts, België.

Kooldries Wandeling 3.33km. Gemiddeld 50 minuten wandeltijd
Hoofsweer Wandeling 3.48km Gemiddeld 50 minuten wandeltijd

Locatie: Vogelkijkhut Hoofsweer, Natuurgebied Kooldries - Brecht

Vogelkijkhut "How ut Moi" - Soerendonks Goor

Vogelaars kunnen weer ongezien observeren in nieuwe hut in Soerendonks Goor. Vogelkijkhut 'How ut Moi' aan Het Goor in het Brabantse Soerendonk is gelegen aan een natuurven waar vaak eenden en reigers op te zien zijn is in opdracht van Staatsbosbeheer geheel vernieuwd. De hut heeft geen achterzijde. Dat is om te voorkomen dat er hangjeugd in komt. Voor de hut is ook een bankje waar u uw telescoop of fotocamera op kunt zetten. De grote zilverreiger wordt hier met enige regelmaat waargenomen.

Vogelkijkhut "How ut Moi" - Soerendonks Goor

Waarom heet deze vogelkijkhut aan Het Goor nu 'Hou ut Moi'. Vanuit het Brabants dialect is de boodschap duidelijk; 'Houdt het mooi'. Maar dat lijkt vanzelfsprekend.

Elke wandelaar en fietser die vaak in natuurgebied ’t Goor, Soerendonk komt zal opgevallen zijn dat er grote metamorfose plaatsvindt nabij het ven aan Het Kranenveld. Het reservaat bestaat uit een grote waterplas met aansluitend een moerassig gebied, dat wordt doorstroomd door de Naaste Aa, die stroomafwaarts overgaat in de Strijper Aa. De plas is rijk aan watervogels, die kunnen worden waargenomen vanuit een vogelkijkhut. Het Soerendonks Goor sluit in het westen aan op de Groote Heide en in het zuiden op de Gastelse Heide.

Tijdens de vogeltrek zijn er regelmatig kleine zwanen en wilde zwanen te zien. Langs het zandpad, die achter de plas door loopt, zitten vaak vele barmsijzen. Aan de andere kant sluit het Goor aan op de Groote Heide en de Gastelse Heide waar typische heidevogels verblijven en mogelijk ook de gekraagde roodstaart, paapje of beflijster. Het Goor bestaat overwegend uit elzen en berkenbroekbos, met kleinere oppervlakten rietmoeras, struweel en ruigte bij de waterplassen. De paden zijn doorgaans goed te bewandelen. Wel kunnen er een paar zeer drassige stukken tussen zitten. Laarzen zijn daarom zeer aan te bevelen.

De reden tot hernieuwen kwam naar aanleiding van de nieuwe ontwikkelingen en biotopen rondom en in de buurt van het vogelmeer. Zoals de slenk met voedselarm en heldere water, ten gunste van de kranswieren, die pal voor de hut is aangelegd met daartussen een kade die het voedselrijke meer, zoals we die al jaren kennen, van elkaar scheidt. Omdat de hut op een ander uitkijkpunt zou worden geplaatst, is er zelfs nog overwogen om deze in zijn geheel te verplaatsen maar de door moeder natuur aangetaste staat van de 25 jaar oude ‘How ut Moi’ hut, simpelweg door slijt op materialen en soms door vernieling, was onhaalbaar en is besloten een volledig nieuwe te bouwen.

Wat als eerste opvalt is de open ingang gezien vanaf de straatkant met als uitgangspunt om sociale controle te creëren en het respect voor natuur en materialen te behouden. De hut is gebouwd met hout van Douglassparren uit het Leenderbos, is ook wat verder naar het water toe verplaatst en voorzien van een open en houten hekwerk tegen de hut aan, want betekent dat er niet meer zoals voorheen vóór de hut plaatsgenomen en gespot kan worden. Aan de voor- en zijkanten zijn kijkopeningen op verschillende hoogtes aangebracht en voorzien van zelf-bedienbare luiken met opzetdelen voor extra benodigdheden. In het midden staat een zeer stevig verankerde bank op een dikke laag organisch grit.

Locatie: Kijkhut 'How ut Moi', aan het Kranenveld even buiten Soerendonk.

Vogelkijkhut aan de Snepkensvijver - Lichtaart

In 2004 hebben vrijwilligers van Natuurpunt Nete & Aa aan de Snepkensvijver op grondgebied van Lichtaart-Kasterlee een prachtige vogelkijkhut gebouwd en is vanaf mei van dat jaar geopend. Hoewel de kijkhut mooi is aangelegd en zeer goed bereikbaar is, is een kleine kanttekening toch op zijn plaats. De ligging is met het oog op de stand van de zon ongelukkig gekozen, vooral voor natuurfotografen. Met de zon recht voor de lens zullen de foto's nooit zo mooi worden als met de zon in de rug.

Vogelkijkhut aan de Snepkensvijver - Lichtaart-Kasterlee (De heren in de video zijn akkoord om gefilmd te worden)

In Snepkensvijver-Heiberg langs de Herentalsesteenweg van Lichtaart en Lichtaartseweg van Herentals gaan moeras, heide en bos hand in hand. De bodemomstandigheden zorgen voor een typische vegetatie zoals veenmos, dophei, kleine zonnedauw, veenbes en veenpluis. Ook de geurige gagel komt massaal voor. Op de drogere stukken is de struikhei alom tegenwoordig. Ontdek hier zeldzame plantensoorten en kom helemaal tot rust.

De Snepkensvijver is een nat, moerassig gebied. Dat komt door zijn ligging naast de Kempense heuvelrug, de landduin tussen Herentals en Retie. In de laagte naast de heuvelrug blijft het water lange tijd staan en vormt zo een ven met een grote moerassige strook. Heiberg is een verzameling kleinere natuurgebieden. Onder meer de eigenlijke Heiberg, de Gemeentehei en het Lavendelven horen tot dit project. Heiberg maakt deel uit van een groot, vrij aaneensluitend complex van dennenbossen op voormalige heides en schraalgraslanden. Hier groeit vooral de Corsicaanse den. Op enkele plaatsen komt nog struikhei voor. Op vochtigere delen groeit dophei, kruipbrem en stekelbrem.

In Snepkensvijver-Heiberg vind je het Lavendelven. Dit stukje zeldzame natuur is een ringven: in het midden een kring trilveen met daarrond een ring van water. Trilveen lijkt op een gewoon stuk land maar in werkelijkheid drijft het op het water. Op het Lavendelven groeien enkele zeer zeldzame planten, waardoor dit enorm waardevol is.

Grotere waterpartijen als de Snepkensvijver en Heiberg hebben een ongelooflijke aantrekkingskracht op talloze watervogels. De kleurrijke wintertaling komt het meest voor. Al vroeg in het voorjaar hoor je zijn fluitende roep uit de struiken. Andere typische broedvogels zijn de tafel- en kuifeend en dodaars. Dit zijn duikeendjes die het goed kunnen vinden in het heldere water waar ze op het zicht jagen.

In het gagelstruweel zijn de blauwborst, de rietgors en de roodborsttapuit vaste gasten. In de omliggende bossen broeden ook nog de bosuil, de havik en de boomvalk. Die laatste kan je regelmatig boven het wateroppervlak zien scheren op zoek naar libellen. Struikhei is in Heiberg het meest voorkomende type heide. Op de vochtigere delen van het gebied vind je ook nog dophei, kruipbrem en stekelbrem.

Naar het einde van de winter toe worden de eerste zangvogels zoals tjiftjaf verwacht. Op het water kan je zoeken naar verschillende soorten eenden, de doodaars en de geoorde fuut. Bij het begin van de lente heerst er altijd een enorme vogeldrukte. De kleine zangvogels zoals blauwborst, rietgors, zwartkop en mogelijk boompieper zijn pas aangekomen en zingen uit volle borst.

Naarmate de lente vordert komen ok de latere zomervogels aan. Misschien jan je ook wel een boomvalk waarnemen, een gekraagde roodstaart, een waterral en nog zoveel andere soorten.

Stel uw navigatie in op Snepkenshof 1, 2460 Kasterlee, België, de straat recht tegenover de kijkhut. Daar kunt u ook parkeren.

Uitkijktoren Einderheide - Riethoven

De Uitkijktoren Einderheid aan het Aartsepad nabij Riethoven is sinds vrijdag 28 juni geopend en gratis toegankelijk. Vanaf de top op 26 meter hoogte kan dan het hele gebied van Riethoven tot Dommelen en de nieuwe Westparallel van de N69 worden overzien. De toren biedt niet alleen een mooi uitzicht vanaf het platform, maar ook op weg naar boven kun je genieten van het betoverende boslandschap. Eind januari 2024 werd begonnen met de bouw van de uitkijktoren aan het Aartsepad in de Einderheide van Riethoven.

Uitkijktoren Einderheide - Riethoven

De houten toren met wenteltrap, die te vinden is in het bosgebied Einderheide, leidt bezoekers naar een adembenemend overzichtsplatform op 26 meter hoogte. Vanuit hier kan men uitkijken over de wijde omgeving. De toren biedt niet alleen een geweldig uitzicht vanaf het platform, maar ook op weg naar boven kun je genieten van het betoverende boslandschap. Bovenop de toren komt een camera, zodat ook degenen die de toren niet kunnen beklimmen toch kunnen genieten van het uitzicht. En dat is nog niet alles. Ook zal de toren op korte termijn bewoond gaan worden door onze gevleugelde vrienden – de vleermuizen. Zo dient de kelder van de toren, met daarin speciale kasten, als veilige verblijfsplaats voor verschillende vleermuissoorten in het gebied. Dit met het oog op het behoud en bescherming van onze lokale biodiversiteit.

De uitkijktoren is gratis toegankelijk.

Eind 2021 werd de N69, de nieuwe verbindingsweg tussen Valkenswaard en Veldhoven in gebruik genomen. De nieuwe verbinding heeft als belangrijkste doel de veiligheid en leefbaarheid van het totale gebied en omliggende dorpen te verbeteren en is onderdeel van de gebiedsontwikkeling Grenscorridor N69. Dankzij allerlei maatregelen en projecten heeft de gemeente Bergeijk samen met de provincie Noord-Brabant en andere partners in het gebied ervoor gezorgd dat we veel meer dingen hebben kunnen realiseren dan de weg alleen.

Er is daarbij oog geweest voor inwoners, bedrijven, landbouw, landschap, natuur, water en recreatie. Zo hebben we de afgelopen jaren onder andere diverse recreatieve wandel- en fietspaden aangelegd, sluipverkeer werende maatregelen genomen, Ruiternetwerk ‘Paardrijden in de Kempen’ ontwikkeld, de Diepveldenweg en nu dus ook de uitkijktoren Einderheide in Riethoven gerealiseerd. Die laatste is het sluitstuk in een reeks gebiedsiconen rondom de provinciale weg N69. Met de komt van de toren ronden we in Bergeijk het totale project gebiedsontwikkeling Grenscorridor N69 af.

Uitkijktoren 't Meulke' - Liempde

In het stroomgebied van de Dommel nabij Liepde staat een piramidevormige kijktoren met het zicht over het water van het Dommeldal. Verder heeft u een weids uitzicht over de weilanden met hier en daar wat boompartijen. Het gebied ligt in de buurt van de benedenloop van de Dommel. Vanuit het struikgewas kunt u zwartkoppen en tjiftjaffen horen zingen. Het beheer is in handen van Het Brabants Landschap.

Uitkijktoren 't Meulke' in Liempde

De uitkijktoren ’t Meulke heeft veel wat weg van de piramidevormige uitkijktoren Landschotse Heide in Middelbeers. De vier houten palen lopen taps toe en komen in de top bij elkaar. In het midden van de toren vind je de ijzeren wenteltrap. Via deze trap bereik je het vierkanten en ijzeren uitkijkplatform dat is voorzien vaan een houten dak. Vanaf de top geniet je van het prachtige gevarieerde landschap van het Dommeldal: weilanden met hier en daar populieren die de perceelsgrenzen aangeven, de eeuwenoude bolle akkers en graanvelden.

’t Meulke is best een bijzondere naam. Het verwijst naar de 14de eeuwse Antselse of Autselse watermolen die hier enkele eeuwen geleden aan de Groote Waterloop heeft gestaan. Deze molen werd reeds in 1371 vermeld. De Groote Waterloop is tegenwoordig een gekanaliseerde beek die uitmondt in de nabijgelegen Dommel. De molen werd gebruikt als schorsmolen: eikenschors werd fijngemalen tussen de molenstenen om er vervolgens run van te maken. Ergens in de 16de eeuw is deze watermolen gesloopt. De exacte ligging van de molen is niet bekend, omdat die al was gesloopt voordat er nauwkeurige kadasterkaarten waren. Enkel de naam van deze uitkijktoren herindert nog aan dit stukje geschiedenis.

Wie naar de patrijs en de kwartel wil luistert maakt hier een goede kans. Ook hoor je er zwartkoppen en tjiftjaffen zingen.

Locatei: Kijktoren 't Meulke in Liempde. Adres: Meulekensweg, 5298 NL Liempde.

In 2005 werd er een plan ontvouwd tot herbouw van een watermolen op de plaats waar men de vroegere watermolen vermoedde. In april 2009 voerden veldarcheologen van de RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Ergfgoed) ter plekke bodemonderzoek uit, doch meerdere dagen graaf- en speurwerk leidde niet tot vinden van de locatie van de molen

Kijkhut 'de Vogelaar' op ‘t Goorken - Arendonk

Het moerasgebied ‘t Goorken in het Belgische Arendonk is een groene diamant aan de Kempense kroon en ligt in de vallei van de rivier Wamp. In dit moerassig gebied zie je laagveen, heide, rietlanden, open water en wilgen- en gagelstruiken. Het bruist er van leven! Het Goorken is de ideale plek om van de rust te genieten als wandelaar en om vogels te spotten.

Vogelkijkhut 'de Vogelaar' op ‘t Goorken - Arendonk

Door het rechttrekken van de beekje de Wamp daalde het waterpeil waardoor het moerassige Goorken verlandde. Door kappingen ontstonden open waterpartijen en de oevers werden geplagd. Vandaag groeien er massa’s zonnedauw en zowel struikheide als dopheide steekt de kop op.

Het samenspel tussen zuur, Kempens grondwater en kalkrijk kanaalwater geeft het Goorken een uitzonderlijk hoge natuurwaarde. Grondwater, met voedselrijk water van de Maas, verrijkt de van nature ijzerrijke en voedselarme Kempense bodem. Deze plaatsen verruigen met planten als riet, harig wilgeroosje en koninginnekruid. Op de overgangen tussen het voedselarme en voedselrijke water ontstond trilveen met draadzegge en kleine egelskop.

Dieren zoals de groene kikker, de bandheidelibel, de alpenwatersalamander, de grote modderkruiper (een langgerekte spoelvormige vis), de Meerkoet, Dodaars, de blauwborst en de zeldzame waterspitsmuis voelen zich hier in hun nopjes. Met wat geluk zie je het heideblauwtje rondfladderen. Deze zeldzame vlinder komt in Vlaanderen enkel in de Kempen voor en heeft vochtige tot droge heide nodig om haar eitjes op af te zetten. Gallowayrunderen en paarden zorgen voor een natuurlijke begrazing van het Goorken.

Vogelkijkhut aan het Zwart Water - Lichtaart

Vanuit de vogelkijkhut aan de Lavendelweg nabij het Belgische Lichtaart (gemeente Kasterlee) kun je veel watervogels observeren. De oevers van het Zwart Water zijn niet toegankelijk vanwege de kwetsbaarheid van het gebied. Een wandelroutenetwerk zorgt ervoor dat je in de omliggende bossen wel goed kunt wandelen.

Vogelkijkhut aan het Zwart Water - Lichtaart

Het water oefent een sterke aantrekkingskracht uit op watervogels. Vooral in de herfst en winter verzamelen er honderden eenden. In het vroege voorjaar zetten amfibieën als gewone pad, bruine kikker, heikikker, groene kikker en alpenwatersalamander hun eitjes af in het ondiepe water. Als het volop lente is zijn fuut en dodaars present en zweven verschillende libellen boven het water met het risico achtervolgd te worden door een boomvalk.

Het Zwart Water bestaat uit een ven met aan de rand bos, gagelstruweel, wilgenbroek en schraalgrasland. Midden op het water is een drijftil waarvan vogels graag gebruik maken om uit te rusten en hun nest te bouwen.

Uitzicht over het Zwart Water.

Lang geleden was het Zwart Water en omgeving een open duinenlandschap waar de wind vrij spel had. Zand werd weggeblazen tot op een harde laag in de ondergrond, waarna het zich daar omheen verzamelde tot duinenruggen. De harde laag liet geen water door en gaf zo het ontstaan van een ven. Hierin ontwikkelde zich veen, beter gekend als turf, dat het water een donkere kleur gaf. Vandaar de benaming 'Zwart Water'.

Locatie: Uitkijkhut aan het Zwart Water - Lavendelweg, 2200 Kasterlee, België.