zaterdag 22 januari 2022

Uitgraven nieuwe waterloop omleiding Netersel

Wie de afgelopen week van Netersel naar Westelbeers is gereden, zal wellicht hebben opgemerkt dat er weer rijplaten in een weiland waren neergelegd. De afgelopen week is daar een nieuwe OWL10825 waterloop omleiding gegraven om voedselrijk water vanuit agrarische gebied niet meer door de Neterselse Heide te laten stromen. Dat water was de bemester in het Natura 2000 gebied die het al jaren zwaar heeft door de groei van o.a. het pijpenstootje, die door de hoge stikstofdepositie veel harder groeit als de heideplanten en andere waardevolle plantjes die op schrale arme grond groeien. De nieuwe waterloop verbindt dan de BZ42 en BZ57 met de Groote Beerze.


Hoewel de waterloop nog niet aangesloten is op de Groote Beerze, staat het water al hoog. Het grondwaterpijl is eindelijk weer hersteld.

De huidige watergangen BZ42 en BZ57 voert voedselrijk water uit agrarische gebieden af en stroomt door de Neterselse Heide. De nieuwe waterloop moet de afvoer van overtollig water vanaf de bovenstrooms gelegen agrarische percelen nog voordat het bij de Neterselse Heide aankomt richting de Groote Beerze afleiden. De aan te brengen waterloop omleiding is te verdelen in twee delen; Omleiding ten zuiden van de Mispeleindse Heide en de Omleiding van BZ42 en BZ57.

Het dempen van de watergangen BZ42 en BZ57 op de Neterselse Heide en daarmee de aan te brengen omleiding is een belangrijk vraagstuk in dit project. Uit de werksessies en individuele gesprekken is naar voren gekomen dat vanaf de BZ57 via een overkluizing een doorsteek kon worden gemaakt door een bestaand bosperceel naar de Witvensberg. Vervolgens stroomt het water ondergronds door een infiltratieriool door de op te waarderen B-watergangen OWL10193 waar de huidige BZ42 wordt gekruist. De watergang omleiding is zo ontworpen dat de afvoeren tot T=10 (afvoer van 1x per 10 jaar) binnen het afvoerprofiel blijven. Daarvoor is het om de laagste delen van het traject noodzakelijk om een lichte verhoging aan te brengen aan de zijde van de watergang omleiding die richting de heide afloopt.


Overzicht benodigde maatregelen t.b.v. aan te brengen omleiding BZ42 en BZ57

Om het water vanuit de verondiepte BZ57 naar BZ42 te voeren dient een doorsteek door een dekzandrug gemaakt te worden. Vanaf de Witvensberg stroomt het water achterlangs camping De Couwenberg door een infiltratieriool. Dit infiltratieriool zorgt ervoor dat overtollig water van de genoemde percelen ondergronds wordt afgevoerd en dat deze percelen niet verder vernatten. De instroom van de overkluizing bij de verondiepte BZ57 ligt op NAP 23.00 m. Net benedenstrooms van de kruising met de Witvensberg is de bodemhoogte NAP 22.50 m. Vanaf dit punt gaat de overkluizing verder als infiltratieriool (diameter 700 mm) en mondt voorbij het perceel van Witvensberg 5 uit op een hoogte van NAP 22,35m. De instroom van de overkluizing is voorzien van een kroosrek dat voorkomt dat druifvuil in de overkluizing stroomt. In de beheer- en onderhoudsrichtlijn (BOR) dient te worden opgenomen dat dit krooshek regelmatig wordt geschoond. De overkluizing loopt door het bosperceel van Brabants Landschap. Brabants Landschap is voornemens om dit bosperceel in de toekomst om te vormen. Beschadiging van boomwortels aan de overkluizing is hierdoor geen issue.


Op het deel vanaf de uitmonding van de overkluizing tot aan de huidige BZ42 (in het verlengde van de Hoenderberg) wordt deze verhoging ook ingericht als obstakelvrije zone met een bovenbreedte van 4 m en een kruinhoogte van NAP 23,20 m. Op het overige deel van het traject wordt de verhoging geïntegreerd in de natuurinrichting met een bovenbreedte van 1 m , en flauwe taluds van 1:10 naar de natuurzijde. Het onderhoud gaat hier plaatsvinden vanaf de zuidzijde. De zijde van de watergang die richting de heide afloopt (de ‘natuurzijde’) kent een variabel talud. Dit zorgt voor variatie in de oeverbeplanting. Hiermee wordt ook invulling gegeven aan de functie Natte natuurzone van de watergang omleiding.

Vanaf de samenkomst met watergang BERE-0329 wordt de nieuwe watergang door het bestaande bos gegraven richting de Fons van der Heijdenstraat. De rabatten/greppel in het bos worden afgedamd om de drainerende werking van de watergang omleiding in het bos te beperken. De Fons van der Heijdenstraat wordt vervolgens gekruist met een duiker. Via de watergang ten noorden van het zandpad en via de op te waarderen watergang OWL10825 stroomt het water uiteindelijk de Groote Beerze in. Bovenstaande foto's van de nieuwe OWL10825 zijn hier gemaakt. De percelen rondom de omleiding, die onderdeel uitmaken van het Natuurnetwerk Brabant, worden in de toekomstige situatie ingericht als natuur. Deze gronden liggen voornamelijk te noorden van de omleiding, maar ook gedeeltelijk aan de zuid- en oostzijde.