Echte kopergroenzwam met zichtbare ring

Verscholen tegen een losliggende dennen boomstrok, zag ik wat zwammetjes die deels door afgevallen boomblad waren bedekt. Omdat ik er al een eerder heb gezien wist ik dat ik de zeldzame Echte kopergroenzwam weer had gevonden. Om zeker te weten dat het de "Echte" kopergroenzwam was heb ik de bladeren weer terug over de zwammetjes gestrooid nadat ik er enkele foto's van had gemaakt. Vier dagen later ben ik teruggegaan. Intussen had de zwam zich verder ontwikkeld en had zich een ring om de steel ontwikkeld. De steelring is bepalend of het een "Valse-" of een "Echte" kopergroenzwam is.

Echte kopergroenzwam met zichtbare ring

e Echte kopergroenzwam (Stropharia aeruginosa) is klokvormige tot een gewelfde, blauwgroene, later meer gelige, aanvankelijk slijmerige hoed van Ø 2 tot 7 cm, vaak met een stompe umbo (verhoogd gebied in het midden van een paddenstoel) en witte vlokjes aan de rand. De lamellen zijn bleek grijs, later paarszwart, uitgebocht aangehecht, met glinsterend witte, vlokkige snede. De sporen zijn paarszwart. De steel is wit met een blauwgroene zweem, met vliezige, vergankelijke, aan de bovenzijde gestreepte ring, meestal grijsbruin gekleurd door de sporen. De bovenkant van de ring is glad, de onderkant met vlokkige schubjes.

De Echte kopergroenzwam is van april tot en met november vrij algemeen te vinden op strooisel in loof- en naaldbossen en in tuinen. Hij staat alleen of in groepjes. Het jonge vruchtlichaam bezit een donkerblauwe kegel- tot klokvormige hoed met ingerolde rand; later wordt de hoed vlakker en licht okergeel van kleur. De lamellen staan dicht opeen en hebben een grijswitte kleur, die naarmate de zwam ouder wordt donker purpergrijs wordt, met een wit-vlokkige rand. De lamelsnede heeft een wit glinsterend randje, waarmee het te onderscheiden is van de valse kopergroenzwam.

Links: de Echte kopergroenzwam in een vroeg stadium. Rechts: de Echte kopergroenzwam in een meer gerijpt stadium.

De steel van de kopergroenzwam is slank en vaak iets gebogen, met een geribde en bovenop door de sporen purperzwart gekleurde ring waaronder veel witte schubjes. Hierdoor kan men hem onderscheiden van de valse kopergroenzwam die slechts één ringzone heeft. De geur is onopvallend. Het jonge vruchtlichaam bezit een donkerblauwe kegel- tot klokvormige hoed met ingerolde rand. De hoed wordt 3 tot 6 cm breed. De lamellen staan dicht opeen en hebben een grijswitte kleur. De lamelsnede is heeft een wit glinsterend randje.

De Valse kopergroenzwam is ook klokvormige tot gewelfde. Jonge exemplaren hebben een slijmerig oppervlak. De lamellen zijn grijs- tot donkerbruin, uitgebocht of recht aangehecht, met bruine snede. De sporen zijn bruin. De steel is wit met een blauwgroene zweem, met een vage ringzone, meestal grijsbruin gekleurd door de sporen, met daaronder vlokkige schubjes, maar heeft geen ring.

Met Frans Kapteijns en VisitBrabant naar de Flaestoren

Zaterdag 20 juni 2020 was Brabant het decor van één van de 5 Instameets die dit weekend plaatsvinden in Nederland op initiatief van WelkomteruginNL. Bloggers en Instagrammers werden meegenomen op ontdekking langs een aantal parels in onze mooie provincie Noord Brabant. De video is nu voorzien van ondertiteling, vandaar een terugblik op deze leerzame excursie.

Alle deelnemers die deze leerzame excursie wandeling bijwoonden

Een deel van Landgoed De Utrecht, gelegen op grondgebied van Esbeek en Lage Mierde, was het eerste deel van de dag. Boswachter Frans Kapteijns en Tamara Ernst van VisitBrabant leiden de gasten door de mooie natuur nabij de Flaes. Na de ontvangst van de genodigde en een kop koffie kon de wandeling beginnen. De Flaes is een 4,9 ha groot natuurven in het zuidoostelijke deel van het landgoed. Landgoed de Utrecht is een ca. 2500 hectare groot landgoed ten zuiden van het dorpje Esbeek in de gemeenten Hilvarenbeek en Reusel-De Mierden.

Een deel van Landgoed De Utrecht, gelegen op grondgebied van Esbeek en Lage Mierde, was het eerste deel van de dag. Boswachter Frans Kapteijns en Tamara Ernst van VisitBrabant leiden de gasten door de mooie natuur nabij de Flaes. Na de ontvangst van de genodigde en een kop koffie kon de wandeling beginnen. De Flaes is een 4,9 ha groot natuurven in het zuidoostelijke deel van het landgoed. Landgoed de Utrecht is een ca. 2500 hectare groot landgoed ten zuiden van het dorpje Esbeek in de gemeenten Hilvarenbeek en Reusel-De Mierden.

Met Frans Kapteijns en VisitBrabant naar de Flaestoren

Wie zegt Landgoed De Utrecht, denkt gelijk aan de de Flaes en het Goorven. Landgoed De Utrecht is een ontginningslandgoed dat is ontstaan door het ontginnen van heide grond. Het doel hiervan was het tot stand brengen van akkergronden en productiebossen. Rond 1850 bestond het gebied uit uitgestrekte heidevelden, in feite gedegradeerd bos met name als gevolg van houtkap en overbeweiding. Uit de Topografische en Militaire Kaart van circa 1850 blijkt dat het gedeeltelijk om natte heide ging; in het gebied liggen verschillende vennen en vennetjes. Na de uitvinding van de kunstmest aan het eind van de negentiende eeuw werden schapen overbodig als leverancier van dierlijke mest, en daarmee de heide als graasgrond. Grootschaliger dan voorheen werden de heidevelden ontgonnen.

De droge heide werd bebost en de vochtige heide omgezet in cultuurgrond: dit zijnde zogenaamde ‘jonge heideontginningen’. Binnen het gebied lagen de oude, middeleeuwse ontginningen Dun, Tulder en Lange Gracht. Vooral de geschiedenis van Tulder of Teulder gaat ver terug: rond 1400 waren hier al percelen in cultuur gebracht en ontstond er een pleisterplaats met een bierbrouwerij en jeneverstokerij. Bij de ontginning van het landgoed zijn deze buurtschappen met hun akkercomplexen grotendeels bebost.

Landgoed De Utrecht kent drie grote vennen als de Flaes, de Kleine Flaes en het Goorven. De Flaes heeft een oppervlakte van 4,9 ha, de Kleine Flaes is 1,8 ha groot en het Goorven 5,6 ha. De natuurreservaten het Goor en de Flaes, in het zuidoosten van De Utrecht, vormen een kern van het vogel eldorado op het landgoed. Gelegen tussen uitgestrekte boscomplexen, omringd door de natte Neterselse- en Mispeleindse heide, roepen deze oer-oude vennen herinneringen op aan lang vervlogen tijden, toen alleen een oude turfsteker op de hoogte was van het bestaan van deze sompige moerassen. Momenteel telt het landgoed in totaal meer dan 130 soorten broedvogels met beroemde soorten als de genoemde ijsvogel, nachtzwaluw, zwarte specht, bonte specht, kerkuil, bosuil, wulp. Zelfs een kolonie Aalscholvers broeden in bomen midden in de Flaes, die vanaf het 22 meter hoge balkon van de Flaestoren goed waren te zien gedurende de vroege broedperiode.

Op 11 november 2011 is de uitkijktoren de Flaestoren geopend, naar een ontwerp van Luijten Smeulders Architecten uit Tilburg. Door acht van het landgoed afkomstige bomen, elk 25 meter lang en 3000 kg zwaar, te combineren met slanke stalen kolommen is een open structuur gecreëerd waarin, door een afwisseling van trappen en bordessen, een makkelijk te belopen route naar het uitzichtbalkon op 22 meter hoogte leidt. Vandaar en vanaf elke traptrede er naar toe, heb je een prachtig uitzicht over het niet toegankelijke deel van het natuurgebied De Flaes en het Goorven en de bossen er rondom heen.

Alle personen in deze video hebben verklaard geen bezwaar te hebben om herkenbaar gefilmd te worden.

Kroontjesknotszwam op dood populierenhout

De kroontjesknotszwam heeft bovenaan de stengel een 'kroontje' dat bestaat uit bekervormige, getande uiteinden van de vertakkingen. Deze kroonvormige structuren zijn het meest kenmerkende kenmerk van de zwam en geven hem zijn naam. Deze vond ik in Netersel, nabij de Groote Beerze, waar einde jaren 60, begin jaren 70 van de vorige eeuw na de kanalisering van de beek veel populieren zijn aangepland.

Kroontjesknotszwam, waarschijnlijk op dood populierenhout

Het eenjarige vruchtlichaam heeft een lengte van 4 tot 12 cm. De vorm is kandelaarachtig met rechtopstaande takken. Het meest karakteristieke kenmerk is de kroonachtige vorm van de toppen van de takken. De takken staan dicht bij elkaar. De basis is stronkachtig vergroeid. De kleur is bleek vleeskleurig tot beige of okergeel. Het elastische, ietwat taaie vlees (trama) is wit tot geelachtig van kleur en wordt bruin bij wrijven. Het ruikt sterk kruidig en smaakt ofwel mild ofwel wat bitter, na langdurig kauwen ± peperig heet.

De kroontjesknotszwam lijkt op de rechte koraalzwam, maar deze heeft vertakte, doornachtige of tandachtige toppen. Voorts is de kleur hiervan geeloker met vleeskleurige tint tot lichtkaneelkleurig met gelige toppen.

Kroontjesknotszwammetjes hebben boven aan de stengel een kroontje

De dode takken en stammen die nu in Netersel nabij de Groote Beerze ligge te rotten zijn daar deels komen te liggen door stormafval en door de werkzaamheden van de werkzaamheden tijdens de Herinrichting beekdal Groote Beerze. Een van de sloten, de BZ35_HO16, daarbij ook aangepakt. Daar zal ook wel een of meerdere bomen door geruimd zijn.

Waar vind ik vogelkijkhutten en Uitkijktorens

Veel vogelliefhebbers zoeken naar plekken waar ze ongestoord vogels kunnen spotten. Maar waar vind je vogelkijkhutten? Om je daarbij te helpen heb ik een aantal video's in een kijklijst "Waar vind ik vogelkijkhutten" samengevoegd.

Waar vind ik vogelkijkhutten en Uitkijktorens

Pelt - België.
De vogelkijkhut aan de Provincievijver ligt in natuurgebied Hageven van het Belgische Pelt en vormt met het Bergeijkse deel het internationale natuurgebied Plateaux-Hageven.

Oud Turnhout - België.
De vogelkijkhut en de kijktoren vindt u op het grondgebied Landschap De Liereman in het Belgische Oud Turnhout.

Winkel en Zevendonk - België.
De vogelkijkhut in Natuurgebied Winkelsbroek ten zuiden van het Belgische gehucht Winkel en Zevendonk staat op palen.

Balen-Hulsen - België.
Kijktoren Straalmolen nabij het Belgische Balen-Hulsen kent twee verdiepingen.

Turnhout - België.
Kijktoren 'Bels Lijntje' ligt aan de voormalige tramspoorlijn in het Turnhoutse vennengebied.

Middelbeers - Nederland.
De uitkijktoren op de Landschotse Heide nabij Middelbeers en Westelbeers, biedt een uitkijk over het Wit Hollandven.

Lichtaart - België.
De vogelkijkhut aan de Snepkensvijver ligt aan de Herentalsesteenweg van het Belgische Lichtaart naar Herentals.

Balen-Hulsen - België.
De vogelkijkhut in natuurgebied Griesbroek bij het Belgische Balen-Hulsen ligt wat verscholen.

Arendonk - België.
Vogelkijkhut 'de Vogelaar' op ‘t Goorken nabij het Belgische Arendonk ligt aan de noordkant van de natuurplas.

Sint-Lenaarts - België.
De vogelkijkhut op natuurgebied Kooldries ligt aan een van de kleiputten van de voormalige steenfabrieken in de regio van het Belgische Sint-Lenaarts.

Goirle - Nederland.
Vogelkijkhut 't Abts Moer op de Regte Heide ten zuidwesten van het Nederlandse Goirle, biedt uitzicht over het Riels Laag.

Balen - Scheps - België.
De vogelkijkwand in Natuurgebied Scheps, ten zuiden van het Belgische Balen is een juweeltje van een beekvallei.

Dessel-Heide - België.
De vogelkijkwand Goorvijver tegenover recreatiepark Campinastrand aan de Zanddijk van het Belgische Dessel-Heide ligt aan een voormalige visvijvers, "Het Goor".

Nieuwe Heide - Best.
Op de grens van Son en Best is in samenwerking met verschillende natuurorganisaties aan de koelvijver een vogelkijkhut geplaatst.

Strabrechtse Heide - Heeze.
Vogelliefhebbers hebben met de gloednieuwe vogelkijkhut op de Strabrechtse Heide in Heeze bijgekregen waar ze lang op moesten wachten.

Einderheide - Riethoven.
De Uitkijktoren Einderheide aan het Aartsepad nabij Riethoven is 26 meter hoog.

Hou ut Moi - Soerendonk.
Elke wandelaar en fietser die vaak in natuurgebied ’t Goor, nabij Soerendonk komt, zal vogelkijkhut 'Hou ut Mo' wel eens bezocht hebben.

Egelven - Valkenswaard.
Toen in de zomer van 2010 de oude vogelkijkhut afbranden, wilden Brabants Landschap op dezelfde plek een minder kwetsbare toren terug bouwen.

De Liskes - Bergeijk.
De Vogelkijkhut De Liskes biedt prachtige uitzichten over de voormalige viskweekvijvers in het buitengebied van Bergeijk.

Olen - België.
Op natuurgebied Olens Broek is er voor de liefhebbers door het Agentschap voor Natuur en Bos een vogelkijkhut gebouwd.

De Turkse tortel in de Appelboom

De Turkse tortel in deze video was zijn veren aan het verzorgen, wat essentieel is om goed te kunnen vliegen. Een goed verenkleed draagt bij aan de overlevingskansen van een vogel.

De Turkse tortel in de Appelboom

Tussen de takken met bladeren zit hij veilig en beschut. Vaak is de alertheid van een poetsende vogel wat minder en een beschutte plek maakt de kans dat predatoren de vogel aan zal vallen een stuk kleiner. Net als alle andere vogels verzorgt de Turkse tortel zijn veren om stof, parasieten en vuil te verwijderen, wat bijdraagt aan een goede hygiëne.

Turkse tortels zijn aangepast aan een leven in en rond tuinen, parken en landschappen met begroeiing. Daarnaast leven en broeden ze ook op boeren erven en in bebouwde woonkernen. Ook buiten steden kunnen ze bij menselijke bebouwing worden aangetroffen. Ze zoeken naar plaatsen waar voedsel gevonden kan worden en waar hun jongen groot gebracht kunnen worden.

De Turkse tortel heeft een uitzonderlijk groot voortplantings- en verspreidingsvermogen. Ze kunnen tot wel vijf legsels per jaar grootbrengen, waarbij hun jongen zich over zeer grote afstanden kunnen verspreiden.

Vogelkijkwand De Leemputten - Biezenmortel

De vogelkijkwand Leemputten ligt in Biezenmortel tussen Rijksweg N65 en Waterbank - Biezenmortel en Ciderij het Groenewoud, aan de rand van de grote Leemputten plas. Zwartkoppen en grasmussen zingen hier. Op het water kunt u 's winters grote zaagbekken en nonnetjes zien en verschillende eenden. De Leemputten is een natuurgebied van 86 ha in bezit van de Stichting Brabants Landschap in het Brabantse dorp Biezenmortel.

Vogelkijkwand De Leemputten - Biezenmortel

Het gebied ligt ingeklemd tussen Udenhout, Biezenmortel en Haaren. De graslanden die om de Leemputten heen liggen, worden begraasd. Zo ontstaan ‘mantels’ en ‘zomen’: geleidelijke overgangen van bos via struweel naar grasland. Het zijn ideale broedplaatsen voor vogels. Vanaf 1970 wordt er ook zand gewonnen, op grootschalige wijze. Gelukkig wordt daarbij rekening gehouden met de natuur. Zo ontstaan zandwinplassen met grillige oeverlijnen, flauwe taluds en kleine eilanden. Een aalscholverkolonie heeft de plassen al gevonden. Net als naar vis duikende futen en driftig heen en weer lopende plevieren. Het is er nat, maar bij het vogelkijkscherm hou je droge voeten.

Vogels die u kunt zien: Boomklever, Boomkruiper, Buizerd, Fuut, Groene Specht, Grote Bonte Specht, Grote Canadese Gans, Grote Zilverreiger, Holenduif, Knobbelzwaan, Staartmees, Stormmeeuw, Vink, IJsvogel, Zanglijster, Zwartkop.

Even voorbij Ciderij het Groenewoud aan de Hooghoutseweg bij de T-kruising links, met de weg. Aan de kruising van de Hooghoutseweg en de afgesloten deel van de Nachtegaallaan (Biezenmortel) is in de wegberm plaats om een paar auto's te parkeren. Hier parkeren en deze afgesloten weg in wandelen. Ongeveer 330 meter verder rechts af het pad in lopen naar de kijkwand. Na ongeveer 275 meter bent u bij de kijkwand.

Kijkscherm De Leemputten ligt aan het einde van het pad, dat na zo'n 150 meter over gaat in een smal wandelpad. Helaas moest ik mij daar een weg banen door met een stuk afgevallen tak de bramen en brandnetels die het pad overwoekerde weg te halen, maar hopelijk wordt hier onderhoud gepleegd. Brabants Landschap is ingelicht over de huidige situatie.

Vogelkijkscherm en toren Egelven - Valkenswaard

Egelven is een plas op het Valkenswaardse deel van Landgoed Valkenhorst. Natuurgebied Valkenhorst ligt ingeklemd tussen Valkenswaard en Heeze-Leende en staat bekend om zijn vogelrijkdom en voormalige visvijvers. Valkenhorst wordt beheerd door Brabants Landschap. Op verzoek van Waterschap de Dommel is in 2004 het zuidelijke deel van de voormalige viskwekerij in Valkenswaard een broedvogelinventarisatie uitgevoerd. Vogelwerkgroep De Kempen had inventarisaties uitgevoerd in de voormalige viskwekerij. Dit was belangrijk omdat het gebied een aantal veranderingen onderging nadat de viskweek gestopt was.

Vogelkijkscherm en Uitkijktoren Egelven - Valkenswaard

Het geïnventariseerde gebied is grofweg op te delen in 3 elementen. Van zuidwest naar noordoost loopt de Tongelreep. In het zuiden worden de twee aanvoersloten afgesplitst welke vanaf dit punt min of meer parallel lopen met de Tongelreep. De oostelijke aanvoersloot vormt aan die kant de begrenzing van het gebied. Het tweede element zijn de voormalige kweekvijvers die in het noordoostelijke deel van het gebied liggen. In tegenstelling tot de vijvers ten noorden van de weg Valkenswaard-Leende, zijn deze vijvers nagenoeg geheel van rietkragen verstoken. Verder is in het gebied veel dood hout aanwezig, zowel 'horizontaal' als 'verticaal'. De totale oppervlak van het gebied bedraagt 52ha. Daarvan beslaan de vijvers ongeveer 12 ha. Het gebied wordt in het oosten begrensd door het Leenderbos, in het noordwestelijke deel wordt het gebied begrensd door de hengelvijvers.

Totaal zijn 53 soorten met een totaal van 521 territoria vastgesteld. Dat komt dus neer op 10 territoria per hectare. Enkele soorten, die op grond van het biotoop verwacht konden worden, zijn niet vastgesteld. Met name kunnen hier de Fitis en de Gekraagde roodstaart genoemd worden. De meest zuidelijke vijver blijkt het meest geschikt voor Dodaarzen. Deze vijver bevat enige begroeiing in de vorm van riet. De begroeiing bevindt zich vooral in de vijver. Een rietkraag om de vijver is nauwelijks aanwezig. Bij de andere vijvers ontbreekt riet nagenoeg helemaal. Indien zich bij deze vijvers een rietkraag zou ontwikkelen zou de dodaarzenstand nog behoorlijk kunnen stijgen.

Vogelsoorten: Barmsijs, Fuut, Gaai, Grauwe Gans, Grote Zilverreiger, Knobbelzwaan, Koekoek, Kokmeeuw, Kolgans, Koolmees, Kuifeend, Merel, Pimpelmees, Roerdomp, Roodborst, Tafeleend, Vink, Waterpieper, Winterkoning, Witgat, Woudaapje en de Zanglijster.

Vogelsoorten: Barmsijs, Fuut, Gaai, Grauwe Gans, Grote Zilverreiger, Knobbelzwaan, Koekoek, Kokmeeuw, Kolgans, Koolmees, Kuifeend, Merel, Pimpelmees, Roerdomp, Roodborst, Tafeleend, Vink, Waterpieper, Winterkoning, Witgat, Woudaapje en de Zanglijster.

Locatie: Uitkijktoren Egelven

De Supermaan van 5 november 2025

Een supermaan is een volle maan die wat groter is dan normaal. Dit komt doordat de maan dichter bij de aarde staat, zo'n 27.000 km. Dit lijkt veel, maar de gemiddelde afstand van de maan tot de aarde is 384.000 km.

De Supermaan van 5 november 2025

De maan kwam aan het eind van de middag op. Zodra het donker werd kon je hem bij helder weer goed zien. Er trok wel bewolking over het land en dat versluierde de maan gedeeltelijk, maar toen de maan hoog genoeg stond verdween de wolkensluier.

Een opkomende maan lijkt sowieso wat groter, maar dat is een optische illusie. Onze hersenen willen het beeld van de maan vergelijken met andere voorwerpen, maar doordat de maan zo ver weg staat overschatten onze hersenen de grootte van de maan. Vergis je niet in hoe groot de supermaan is. De maan is 7 % groter dan normaal en dat is met het blote oog bijna niet te zien. Een supermaan komt een paar keer per jaar voor. De volgende supermaan is op 5 december. Supermanen volgen elkaar altijd op, omdat de maan de ene helft van het jaar dichtbij de aarde staat en de andere helft van het jaar veraf.

Een volle maan is altijd wel de moeite waard om even naar te kijken, dus de supermaan is niet supergroot, maar wel supermooi.